Lasten
Ruim twee derde van de lasten van dit programma hebben betrekking op economische ontwikkeling en structuurversterking en promotie, toerisme en marketing. De economische ontwikkeling en structuurversterking is gericht op onderscheidende Haagse businessclusters en een verbreding van de Haagse economie zodat meer mensen aan het werk gaan. Promotie, toerisme en marketing richt zich op het creëren van een attractieve stad om meer bezoekers en bestedingen aan te trekken. Andere activiteiten binnen dit programma zijn: dienstverlening, bedrijven en midden- en kleinbedrijf, huisvesting werkmilieus en regionale bedrijfschappen.

Resultaat
Dit programma sluit af met een resultaat van € 0,6 mln. voordelig ten opzichte van de begroting. De drie belangrijkste resultaten zijn:

1. € 1,0 mln. voordeel op bedrijventerreinen en kantoren. Doordat nieuw beleid pas in het vierde kwartaal is vastgesteld zijn meerdere voorgenomen activiteiten, zoals het programmamanagement en de gebiedspaspoorten op de bedrijventerreinen, dit jaar niet opgestart.Daarnaast zijn in de huidige markten voor bedrijventerreinen en kantoren vrijwel geen individuele projecten of ontwikkelingen, voornamelijk door vertraagde besluitvorming. Daardoor waren geen incidentele bijdragen mogelijk.
2. € 0,5 mln. voordeel op werkmilieus en economische gebiedsontwikkeling. Een aantal voorgenomen projecten ging niet door doordat ze niet opportuun bleken. Bijvoorbeeld bij het project de Twickelstraat bleek de ontwikkeling complexer dan voorzien. De middelen die hierdoor zijn vrijgevallen konden dit jaar niet meer in nieuwe projecten geïnvesteerd worden.
3. € 0,4 mln. nadeel op MKB internationalisering. Er was meer inzet nodig ten aanzien van begeleidingstrajecten en handelsmissies om de doelstelling van dit project te bereiken.

Neutrale ontwikkelingen
De lasten en baten voor het Revolving Investment in Cities project waren niet begroot in 2019. Het gaat om een bedrag van € 1,1 mln.
Daarnaast is voor € 1,9 mln. minder lasten gemaakt dan begroot, waartegenover lagere onttrekkingen ter hoogte van hetzelfde bedrag staan uit de reserves op programma Economie. Zie voor de toelichting hierop het onderdeel 'Reserves, voorzieningen en investeringen'.
Overig neutraal verschil € 0,3 mln.

Afwijkingen ten opzichte van 2018
In 2019 is het totale lastenniveau ongeveer € 12 mln. lager dan in 2018. De belangrijkste oorzaak: in 2018 waren meer incidentele middelen beschikbaar, onder andere voor Feest aan Zee (€ 3,6 mln.), The Hague Student Centre (€ 2 mln.) en het composieten cluster (€ 1 mln.). Daarnaast is voor € 1,7 mln. minder lasten gemaakt dan begroot, waartegenover een lagere onttrekking uit de reserves staat.

Waar bestaan de kosten uit?

Financiële verantwoording per activiteit

Lasten
In 2019 is € 5,5 mln. besteed aan deze activiteit:

• € 1,1 mln. voor de subsidies aan de bedrijveninvesteringszones.
• € 1,2 mln. voor een acquisitieopdracht aan de The Hague Business Agency.
• € 0,7 mln. om midden- en kleinbedrijven te ondersteunen bij hun activiteiten in het buitenland.
• € 0,4 mln. voor de Economic Board (een opdracht voor de bemensing en een subsidie voor de activiteiten).
• € 1,2 mln. voor de personele inzet.
• € 1,0 mln. overige kosten.

Zie voor verdere toelichting op deze onderwerpen de programmatekst.

Baten
De baten á € 1,2 mln. betreffen de bijdragen van de bedrijveninvesteringszones.

Toelichting financieel resultaat                   € 0,6 mln. N

Internationalisering MKB                         € 0,4 mln. N/I
Er was meer inzet nodig ten aanzien van begeleidingstrajecten en handelsmissies om de doelstelling van dit project te bereiken.            

Overig                              € 0,2 mln. N/I
Overige kleinere resultaten per saldo.                     

Economische ontwikkeling en structuurversterking                                                Bedragen x € 1.000

Lasten
In 2019 is € 15,7 mln. besteed aan deze activiteit:

• € 4,3 mln. (waarvan 0,6 mln. subsidies) voor de internationale positionering van Den Haag. Hiervan is € 1,3 mln. ingezet uit de reserve internationaal en werving om acquisities te realiseren.
• € 1,5 mln. voor het versterken van het veiligheidscluster.
• € 1,2 mln. voor het startup programma Impact Economy.
• € 1,1 mln. voor het project Revolving Investment in Cities Europe (RICE).
• € 0,8 mln. voor Partners in de Stad en uitvoeringsorganisaties, waarvan € 0,4 mln. exploitatiesubsidie voor InnovationQuarter.
• € 3,5 mln. voor de personele inzet.
• € 2,8 mln. overige kosten.

Zie voor verdere toelichting op deze onderwerpen de programmatekst.

Baten
Op deze activiteit is € 2,1 mln. aan baten gerealiseerd:

• € 0,3 mln. betreft een onttrekking aan de reserve Fonds Economische Structuurversterking ter dekking van een deel van de hierboven vermelde kosten.
• € 1,1 mln. Europese subsidie voor het RICE-project.
• € 0,3 mln. bijdrage van het Rijk voor de uitvoer van het convenant voor de ondersteuning van de jaarvergaderingen van het International Criminal Court en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens.
• € 0,4 mln. overige baten.      

Toelichting financieel resultaat                   € 0,3 mln. N/I  

Partners en uitvoeringsorganisaties                   € 0,3 mln. N/I
In 2019 waren er extra incidentele uitgaven aan uitvoeringsorganisaties en externe partijen voor de uitvoering van de Roadmap Next Economy (economische agenda van de regio) en het opzetten van het Zuid-Hollands investeringsplatform, die niet voorzien waren.

Lasten
In 2019 is 14,5 mln. besteed aan deze activiteit:

• € 3,8 mln. voor subsidies, sponsoring en bijdragen aan evenementen, waaronder Sail op Scheveningen en Cirque du Soleil.
• € 2,3 mln. voor The Hague Marketing Bureau voor de toeristische marketing.
• € 1,9 mln. voor congressen, waaronder de opdracht aan het The Hague Convention Bureau.
• € 1,2 mln. voor toerisme (inclusief de afronding van Feest aan Zee).
• € 1,0 mln. voor de uitvoering  van het actieprogramma Den Haag Winkelstad.
• € 0,8 mln. voor citybranding
• € 2,0 mln. voor de personele inzet
• € 1,5 mln. overige kosten.

Zie voor verdere toelichting op deze onderwerpen de programmatekst.

Baten
Op deze activiteit is in 2019 € 0,4 mln. aan baten gerealiseerd. Dit betreft de onttrekking van  aan de reserve Stedelijke Ontwikkeling Economie á € 0,3 mln. ten behoeve van toerisme en overige baten € 0,1 mln.

Toelichting financieel resultaat                   € 0,3 mln. V

Stad in Transitie Kust voor Den Haag                   € 0,3 mln. V/I
Hiervoor waren middelen beschikbaar vanuit de gemeentebrede reserve Grote projecten, maar de realisatie is vertraagd naar 2020. De gemeente ondersteunt projecten, maar is geen trekker daarvan. Daarom heeft de gemeente de planning niet in de hand. Daarnaast moeten de aanvragers van subsidie uit de MKB-stimuleringsregeling gebruik maken van de proeftuin, waarbij connectiviteit een belangrijke randvoorwaarde is. De realisatie van connectiviteit bleek een aantal economische, juridische en technische obstakels te kennen (bijvoorbeeld wat mag en wat kan er op zee).            

Lasten
In 2019 is € 3,1 mln. besteed aan deze activiteit:

• € 1,5 mln. voor de kosten voor gemeentelijke panden (onderhoud, huur, zakelijke lasten en kapitaallasten) ten behoeve van dit programma, waaronder het World Forum.
• € 0,6 mln. voor de ontwikkeling van bedrijventerrein en kantoren en het creëren van aantrekkelijke werkmilieus in de stad.
• € 0,5 mln. is gedoteerd aan de reserve Stedelijke Ontwikkeling Economie voor kleinschalige bedrijfshuisvesting.
• € 0,5 voor de personele inzet.

Zie voor verdere toelichting op deze onderwerpen de programmatekst.

Baten
De baten betreffen € 1,8 mln. opbrengsten uit de verhuur van de gemeentelijke panden ten behoeve van dit programma en € 0,1 mln. overige baten.

Toelichting financieel resultaat                   € 1,4 mln. V

Bedrijventerreinen en kantoren                      € 1,0 mln. V/I
Doordat nieuw beleid pas in het vierde kwartaal is vastgesteld zijn meerdere voorgenomen activiteiten, zoals het programmamanagement en de gebiedspaspoorten op de bedrijventerreinen, dit jaar niet opgestart.Daarnaast zijn in de huidige markten voor bedrijventerreinen en kantoren vrijwel geen individuele projecten of ontwikkelingen, voornamelijk door vertraagde besluitvorming. Daardoor waren geen incidentele bijdragen mogelijk.            

Werkmilieus en economische gebiedsontwikkeling                € 0,5 mln. V/I
Een aantal voorgenomen projecten ging niet door doordat ze niet opportuun bleken. Bijvoorbeeld bij het project de Twickelstraat bleek de ontwikkeling complexer dan voorzien. De middelen die hierdoor zijn vrijgevallen konden dit jaar niet meer in nieuwe projecten geïnvesteerd worden.

Overig                              € 0,1 mln. N/I
Overige kleinere resultaten per saldo.                     

Lasten
In 2019 is € 4,7 mln. besteed aan deze activiteit:

• € 3,0 mln. voor de huisvesting van bedrijfsverzamelgebouwen (waaronder Research Lab, HSD Campus, en YES!Delft).
• € 0,5 mln. voor huisvestingsmogelijkheden voor start- en scale-ups.
• € 1,0 mln. is conform raadsbesluit gedoteerd aan de reserve Fonds Economische Structuurversterking ten behoeve van  investeringen die bijdragen aan de versterking van de economische structuur van Den Haag, werkgelegenheid voor iedereen en duurzaamheid bevorderen.
• € 0,2 mln. voor personele inzet.

Baten
Op deze activiteit is € 4,5 mln. aan baten gerealiseerd:

• €3,0 mln.betreft een onttrekking aan de reserve Fonds Economische Structuurversterking en is overgeheveld naar de reserve Strategisch Vastgoed op programma 13, ten behoeve van het negatieve aanloopresultaat van De Titaan (RIS 300772).
• € 1,5 mln. betreft een onttrekking aan de reserve Fonds Economische Structuurversterking ter dekking het Apollo gebouw en YES! Delft.

Toelichting financieel resultaat                   € 0,2 mln. N

Impact Economy Fysiek                         € 0,2 mln. N/I
Door de hogere uitvoeringskosten ten behoeve van Apollo gebouw heeft op deze activiteit een overschrijding plaatsgevonden.

Lasten
De lasten van € 0,2 mln. hebben betrekking op de inzet van gemeentelijk personeel op de bedrijfschappen voor zowel het gemeentelijk procesmanagement als de detachering van personeel.

Baten
De baten van € 0,1 mln. hebben betrekking op de vergoeding voor de gedetacheerde medewerkers. De baten en lasten zijn lager dan geraamd doordat er minder personeel is gedetacheerd

Aan het fonds Economische Structuurversterking is € 0,9 mln. minder onttrokken dan begroot. Dit heeft vooral te maken met vertraging in projecten, waar de gemeente niet direct invloed op heeft. Er is bijvoorbeeld € 0,4 mln. beschikbaar voor de Universiteit Leiden voor de inbouw- en inrichtingskosten van de 6e etage Wijnhaven - Campus Den Haag. De subsidieaanvraag is pas eind 2019 binnengekomen. De realisatie zal in 2020 plaatsvinden.

Aan de reserve Toegekende (gemeentelijke) revolverende investeringsmiddelen is € 0,6 mln. minder onttrokken dan begroot. Het Fonds Ruimte en Economie (FRED) is het niet gelukt om in 2019 de nieuw beschikbare investeringsmiddelen te investeren in bedrijfshuisvesting. Dit werd veroorzaakt doordat de leningen nog niet staatssteun-proof verstrekt konden worden. In 2019 is een belangrijke stap gezet om de leningen staatssteun-proof te maken, zodat in 2020 daadwerkelijk de eerste leningen verstrekt kunnen worden.

Het collegebesluit over de voortgang en vervolg van Living Lab Scheveningen is pas half november genomen (RIS 303907). Daardoor is het niet gelukt om in 2019 het eerste deel te realiseren.