Onderwijs

In dit tekstvak komen links te staan die rechtstreeks naar de activiteit gaan.

Onderwijshuisvesting
In 2019 zijn er 2 nieuwe schoolgebouwen opgeleverd. Het betreft de basisscholen:

• De Spiegelschool aan de Van de Spiegelstraat (Centrum);
• Helen Parkhurst aan de Baambruggestraat (Escamp).

De uitbreiding van de Ebenhaëzerschool aan de Paulus Buijsstraat is uitgevoerd. Verder zijn er dit jaar 2 projecten gestart: de revitalisatie van de Europese School (voortgezet onderwijs) aan de Oostduinlaan en uitbreiding van basisschool de Wissel aan de Steenwijklaan. Voor het nieuwe schoolgebouw van Yunus Emre aan de Vrijstaathof is een uitvoeringsbeschikking afgegeven. Deze uitvoering moet nog starten. In totaal zijn er 14 projecten vertraagd om diverse redenen.

Integraal Huisvestingsplan
In 2019 is samen met de 31 Haagse schoolbesturen gewerkt aan een stedelijk IHP, conform het voornemen uit de nota Onderwijshuisvesting in Den Haag; op weg naar een stedelijk integraal huisvestingsplan (RIS301793). Hiermee is de opgave ten aanzien van al het bekostigd onderwijs voor de komende tien jaar in beeld gebracht en ter vaststelling aan de raad voorgelegd. Een analyse van het scholenbestand, de demografische ontwikkeling, de gewenste ontwikkeling van de stad en de wettelijke taak van de gemeente op het vlak van onderwijshuisvesting leiden in het IHP tot een indicatieve investeringsplanning. Het college is in 2019 begonnen met onderzoek naar de benodigde dekking. Ook vormt het IHP op punten de basis voor aanpassing van de Verordening onderwijshuisvesting.

Verduurzaming bestaande schoolgebouwen
In 2019 zijn de eerste aanvragen voor een voorziening cofinanciering energiebesparende maatregelen en groen blauwe schoolpleinen (RIS301036) ingediend. Het gaat om de verduurzaming van het Wateringse Veld College (Escamp). Deze projecten worden de komende jaren gerealiseerd. Dit leidt tot een lagere onttrekking aan de reserve duurzame huisvesting onderwijs (zie paragraaf Reserves, voorzieningen en investeringen).

Verordening Onderwijshuisvesting
Op 16 mei 2019 is de verordening Onderwijshuisvesting aangepast. Wijzigingen: een verruiming van de toeslagen voor sloopkosten voor asbestverwijdering in schoolgebouwen en aansluiting op glasvezelnet. Ook de aanpassing van de aanbestedingsregels als subsidieverplichting naar schoolbesturen is aangepast.

Leerlingenvervoer
Op 1 december 2019 maakten 1.191 leerlingen gebruik van het leerlingenvervoer: 886 leerlingen gebruikten van aangepast leerlingenvervoer (de taxibus), 192 leerlingen openbaar vervoer (al dan niet begeleid door ouders/verzorgers), 113 leerlingen kregen een vergoeding voor eigen vervoer (meestal de auto). In 2019 is opnieuw meer aanspraak gemaakt op het leerlingenvervoer. Dat komt doordat scholen voor speciaal onderwijs geen plek hebben, waardoor kinderen naar scholen verder van huis moeten reizen.

Leerlingzaken
In schooljaar 2018-2019 telde Den Haag 111.911 kinderen en jongeren van 5 tot 23 jaar. Op 1 oktober 2018 hebben er 20.258 al een startkwalificatie behaald. De meeste Haagse kinderen en jongeren doorlopen hun schoolloopbaan zonder problemen en komen niet in aanraking met de gemeentelijke leerplichtambtenaren. De groep waarvoor leerplichtambtenaren zich wel moeten inzetten, was in 2018-2019 14,6% ( 17.346) van de hele populatie tussen 5 en 23 jaar. Voor ongeveer de helft van deze groep bestaat de interventie uit het sturen van een kennisgevingsbrief, een administratieve handeling of controle van adres of schoolinschrijving. Afhankelijk van de achterliggende oorzaken en het type verzuim worden vervolgens verschillende routes ingezet. Daarnaast wordt in de gaten gehouden, en waar nodig acties ingezet, of kinderen überhaupt een schoolinschrijving hebben. Zie ook het Jaarverslag Leerlingzaken 2018-2019 (RIS304838).

Onderwijsachterstandenbeleid en taal

Meer kansengelijkheid in het Haagse onderwijs
In 2019 is de Haagse Startfoto gelijke onderwijskansen gemaakt (RIS304080). Dit is een analyse voor Den Haag naar oorzaak en gevolg op basis van het inspectierapport 2018. Ook is een werkconferentie over gelijke onderwijskansen georganiseerd. Uitkomst: er gebeurt al veel in de Haagse scholen, er zijn ook al resultaten. Maar er is meer nodig om alle Haagse leerlingen, ongeacht hun achtergrond, de kans te bieden om het beste uit zichzelf te halen. In 2020 wordt onderzocht of en hoe het huidige beleid effectiever kan worden ingezet.

Zwakke scholen
Op 1 oktober 2019 waren er 3 zwakke scholen in Den Haag: 2 in het primair onderwijs en 1 in het voortgezet onderwijs. Vanaf 2019 stelt het rijk landelijk voor 15% van de kinderen met het hoogste risico op onderwijsachterstand extra financiering beschikbaar. In 2019 viel 28% van de Haagse kinderen van 2,5 tot 12 jaar oud in deze doelgroep.

Extra leertijd
Een belangrijke pijler van het brede buurtschoolbeleid is de extra leertijd, zodat kinderen en jongeren zich breed kunnen ontwikkelen en kunnen werken aan taalontwikkeling. De meest intensieve vorm van deze extra leertijd in het primair onderwijs is het leerkansenprofiel: 6 uur extra onderwijs per week. In 2019 waren er 25 scholen met een leerkansenprofiel, waarvan er 2 in 2019 zijn gestopt. Andere vormen van extra leertijd zijn: vakantie- en weekendscholen en verlengde schooldagactiviteiten. In 2019 waren er 12 weekendscholen en 14 vakantiescholen. Daarnaast is een pilot huiswerkbegeleiding gestart in 5 bibliotheekvestigingen.

Kindcentra
Op verschillende plekken in Den Haag worden brede buurtscholen doorontwikkeld naar integrale kindercentra voor 0 tot 12 jarigen. In 2019 waren er 30 kindercentra in de maak met een tijdelijke subsidie voor maximaal 4 jaar. Er is een monitorinstrument ontwikkeld om de voortgang van de kindcentra in Den Haag te volgen. Dit instrument wordt vanaf begin 2020 ingezet.

Voor- en vroegschoolse educatie
In 2019 heeft de gemeente zich voorbereid op een wetswijziging waarmee verplicht wordt het urenaanbod voor voorschoolse educatie voor doelgroeppeuters te verhogen naar 16 uur per week. Zo is afgesproken dat kinderopvangorganisaties naar eigen inzicht een model kiezen om het verruimde aanbod aan te bieden. Voor Den Haag betekent dit dat er een gevarieerd aanbod aan voorschoolse educatie ontstaat.

Volwasseneducatie
Het budget voor volwasseneneducatie is in 2019 besteed aan Nederlandse taal gericht op niveau 1F en 2F (NT1), Nederlands als tweede taal (alfabetisering, taalniveauverhoging), maar ook aan rekenvaardigheden, digitale vaardigheden, taal op de werkvloer en oudereducatie. Verder is er laagdrempelig taalaanbod in de wijken verzorgd, op locaties als scholen, centra voor jeugd en gezin en buurthuizen. Het educatie-aanbod voor volwassenen richt zich op zelfredzaamheid, actieve deelname aan de samenleving en perspectief op werk. Daarnaast is ingezet op extra taalondersteuning voor nieuwkomers in het mbo.

Stedelijke onderwijsbeleid en projecten

Voldoende onderwijsprofessionals
Binnen het programma Klassewerk worden leerkrachten geworven voor het primair onderwijs, zowel onder havo/vwo-leerlingen en mbo’ers als onder zij-instromers. In augustus 2019 is de 100e zij-instromer van start gegaan in het primair onderwijs (RIS303567).

Wat gebeurt er nog meer?
Het programma De Rode loper faciliteert Haagse docenten die zich verder willen professionaliseren, stagiaires van lerarenopleidingen en nieuwe leraren die in Haagse scholen willen werken. Binnen het programma Aanpak lerarentekort mbo wordt een aanpak ontwikkeld om docenten te behouden. Ook met de ontwikkeling van een eigentijdse lerarenopleiding op het niveau van wetenschappelijk onderwijs wil de gemeente Den Haag nieuwe doelgroepen voor het leraarsvak interesseren. Daarvoor is een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd en gepresenteerd via het eindrapport ‘Naar een eigentijdse lerarenopleiding in Den Haag’.

In 2019 zijn de opleidingsscholen verder uitgebreid. In het voortgezet onderwijs is een vierde opleidingsschool gestart. In het primair onderwijs is gestart met de opleidingsschool De Nieuwe Haagse Leraar dat zich richt op leraren die naast hun baan als docent ook een andere baan hebben. Daarnaast is er aandacht voor het behoud van leraren: de gemeente faciliteert de oprichting van netwerken urban education, maakt de uitgifte van de Haagse Lerarenpas mogelijk en biedt positieve aandacht voor het vak middels een campagne.

Aansluiting op werk
In 2019 ontvingen de schoolbesturen voor voortgezet onderwijs goedkeuring van het ministerie voor het plan Sterk techniekonderwijs. Hier doen 32 scholen in de regio aan mee: technisch vmbo en mavo’s met techniek.

Het ROC Mondriaan is verder gegaan met de centra voor innovatief vakmanschap waarin werkgevers en het ROC samenwerken aan vernieuwingen van de mbo-beroepsopleidingen. Er zijn centra voor de zorg (Extra STRONG), welzijn (Spoor 22), ict (PA@ct) en techniek (kennis- en praktijkcentrum Energietransitie). Daarnaast deed het ROC Mondriaan mee aan een landelijke pilot van de stichting Beroepsonderwijs en bedrijfsleven waarin modules voor bijscholing op mbo-2 niveau worden ontworpen. In september ontvingen 34 medewerkers van zorgwerkgever Haagse Wijk- en Woonzorg hun certificaat.

In juni ondertekende Den Haag met 66 andere partijen uit bedrijfsleven, onderwijs en overheid het Human Capital Akkoord. Samen committeren deze partijen zich aan doelstellingen omtrent (om)scholing van personeel, het aan het werk helpen van niet-werkenden en het aantrekken van internationaal talent. Inmiddels werkt Den Haag mee aan onderdelen van de diverse deelakkoorden.

Conciërgeregeling
Er zijn in 2019 16 nieuwe aanvragen toegekend voor de conciërgeregeling STiP. Op 1 december 2019 waren nog 72 van de 86 STiP-medewerkers actief. Niet alle middelen zijn in 2019 opgemaakt. Hierbij speelt mee dat de aanmeldingen plus subsidie niet per kalenderjaar maar per maand gaan. Om scholen te stimuleren meer gebruik te maken van de regeling is ook het afgelopen jaar extra menskracht ingezet voor voorlichting op scholen. In 2020 gaat de gemeente hiermee door.

Ontwikkelingen binnen hoger onderwijs
Wat heeft de gemeente in 2019 gedaan om hoger onderwijs, overheid en bedrijfsleven te verbinden?

• In 2019 werkte Den Haag met de Technische Universiteit Delft samen aan allerlei projecten. Naast de masteropleiding Engineering and Policy Analysis en de executive master van de Cyber Security Academy zijn er samenwerkingen op het terrein van onderzoek en maatschappelijke impact, zoals met de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), een verkenning van cybersecurity, de Proeftuin op de Noordzee, het Living Lab Scheveningen, Resilience en YES!Delft.
• De Universiteit Leiden heeft een strategie Campus Den Haag-Universiteit Leiden 2019-2030 opgesteld met de ambitie om Campus Den Haag te ontwikkelen. De strategie, gericht op verdere groei van studies en studenten, wordt de komende periode verder uitgewerkt.
• De Universiteit Leiden, TU Delft en de Erasmus Universiteit Rotterdam gaan hun tweede samenwerkingstermijn in als strategische alliantie Leiden-Delft-Erasmus. In de zomer van 2019 is dit bezegeld met een strategisch plan voor 2019-2024. De gemeente werkt hieraan mee.
• In 2019 is gestart met de uitvoering van de eerste fase van de Haagse City Deal Kennis Maken. Het betreft een partnerschap van de gemeente met hoger onderwijspartners De Haagse Hogeschool, de Hogeschool InHolland en de Universiteit Leiden. Het partnerschap zet koers op het ontwikkelen van een Haagse aanpak voor het werken en leren in stedelijke innovatielaboratoria en het intensief betrekken van studenten, docenten en onderzoekers daarbij.
• Via een challenge zijn 5 projecten gerealiseerd en gedemonstreerd in het CID kennislab. Partners zijn: Universiteit Leiden, TU Delft en De Haagse Hogeschool.
• Geopend op 1 augustus 2019: Kennishub Binckhorst. Het dient als fysieke plek waar kennis- en onderwijsinstellingen samenwerken met ondernemers en beleidsmakers.
• Den Haag heeft universiteiten en kennisinstellingen verbonden aan het Haagse profiel van vrede, recht en veiligheid via een onderzoeksplan met 5 onderzoekthema’s. NWO heeft dit plan goedgekeurd. De looptijd is 3 jaar.
• De Haagse Hogeschool en het ROC Mondriaan zijn de trekkers van de campus IT & Security bij de Laan van Nieuw Oost-Indië.
• De ontwikkelingen in het internationaal primair en voortgezet onderwijs in de Haagse regio zijn dit jaar in kaart gebracht. Doel: vergroten van inzicht in groeiverwachtingen en afstemming van vraag en aanbod en het identificeren van knelpunten in wet- en regelgeving en financiering.

Schoolzwemmen
De gemeente vindt het belangrijk dat alle Haagse kinderen kunnen zwemmen. Om het voor ieder kind mogelijk te maken zwemles te volgen, biedt de gemeente schoolzwemmen aan. In september 2019 zijn er 100 basisscholen, 10 regionale expertisecentra en 9 scholen voor voortgezet onderwijs met nieuwkomers gestart met zwemlessen. Dit zijn ruim 6.000 leerlingen. Alle scholen met kinderen met een zwemachterstand doen mee. De laatste rapportage schoolzwemmen gaat over het schooljaar 2017-2018 (RIS303445).

Kinderopvang

Cijfers
Tot 1 december heeft de GGD Haaglanden voor de gemeente Den Haag circa 500 reguliere inspecties en 300 incidentele inspecties uitgevoerd bij kindercentra en gastouderbureaus. Ook zijn circa 300 reguliere inspecties bij gastouders uitgevoerd en 4 incidentele inspecties.

Er zijn 125 nieuwe aanvragen voor registratie in het landelijk register kinderopvang ontvangen en bijna 500 wijzigingen doorgevoerd. De meeste wijzigingen gaan over verwijdering uit het register of het aangaan of beëindigen van een bemiddelingsrelatie tussen een gastouder en een gastouderbureau. De gemeente ontvangt baten uit bestuurlijke boetes en leges bij de registratie voor nieuwe voorzieningen voor kinderopvang.

Overtredingen
In 2019 is het aantal overtredingen ten opzichte van 2018 sterk gedaald. In 2018 was er sprake van wetswijzigingen. In het jaarverslag Wet kinderopvang 2019 dat medio 2020 verschijnt, verantwoordt het college zich over de activiteiten op het terrein toezicht en handhaving (RIS302843). De gemeente Den Haag heeft de A-status voor toezicht en handhaving kinderopvang. Dit betekent dat de gemeente volgens de Inspectie van het Onderwijs zowel het toezicht als de handhaving op orde heeft.