Stadsontwikkeling en wonen

In dit tekstvak komen links te staan die rechtstreeks naar de activiteit gaan.

Stadsvernieuwing en Bouwgrondexploitaties

Scheveningen

In 2019 is een intentieovereenkomst gesloten met de eigenaar van de Palace Promenade t.a.v. de herontwikkeling van de Palace Promenade. De gemeente werkt in dit kader aan het opstellen van een Nota van Uitgangspunten en de eigenaar aan het opstellen van een concept ontwikkelplan.
Met het oog op de toekomst van de Pier is door de eigenaar een aantal onderzoeken uitgevoerd naar o.a. branchering, economische effecten, mobiliteit, kustmorfologie en duurzaamheid. Het onderzoek naar de bouwtechnische staat van de Pier – in het bijzonder het onderzoek naar het betonnen dek - is nog in volle gang. Hiermee kan de technische levensduur van de Pier beter worden ingeschat.
In de zomer van 2019 zijn de Noordboulevard en de parkeergarage in gebruik genomen. In september is Strandweg Vastgoed B.V. gestart met de bouw van het paviljoen aan het einde van de Noordboulevard.
In 2019 is het geoptimaliseerde voorlopig ontwerp “fase 1 Middenboulevard” en bijbehorend budget door de gemeenteraad vastgesteld. Merlin, het moederbedrijf van Legoland Discovery Center, heeft gewerkt aan het verder afbouwen en inrichten van Legoland in het voormalige Vitalizee gebouw en drie van de vijf horeca-units zijn in de zomer in gebruik genomen.

In 2019 is een intentieovereenkomst gesloten met de eigenaar van het Kurhaus, Amrath Hotels. Hierin hebben partijen principe-afspraken gemaakt voor o.a. een ondergrondse parkeergarage aan de landzijde van het Kurhaus en een doorsteek naar het strand op maaiveld tussen Kurhaus en het Vitalizee gebouw.

In 2019 is door de ontwikkelaar FRED voortvarend gebouwd aan de eerste twee delen van het nieuwe winkelcentrum met horeca, woningen en het eerste gedeelte van de ondergelegen parkeergarage in Kijkduin Bad. De oplevering zal naar verwachting maart 2020 plaatsvinden. Ontwikkelaar BOHA heeft dit jaar de eerste voorbereidingen getroffen voor de vernieuwing en uitbreiding van het Atlantic hotel. De aanleg van de ondergrondse entree en fietsenstalling door de gemeente is vertraagd doordat de benodigde vergunningen vertraagd zijn ten gevolge van stikstofproblematiek. Daarnaast is er geen overeenstemming bereikt voor het verwerven van de benodigde grond.

Scheveningen Haven
De ontwikkelingen in Scheveningen Haven zijn onder andere de ontwikkeling op het voormalige Norfolkterrein en het Noordelijk Havenhoofd, zie voor verdere toelichting ook de bijlage Grip op grote projecten.

Norfolkterrein
Op het voormalige Norfolkterrein zijn de projecten New Norfolk (blokken 7 en 8) in het voorjaar 2019 opgeleverd. De gemeente voert de grondexploitatie. New Norfolk bevat 237 woningen, waarvan 164 sociale huurwoningen. Daarnaast is gestart met de bouw van de projecten Zeezicht en ZuidHaven. Project Zeezicht (blok 5) bevat 45 appartementen en ca. 370 m2 commerciële ruimte. Project ZuidHaven (blok 4a) bevat ca 890 m2 bedrijfsruimte en 60 appartementen en 9 eengezinswoningen. In september 2019 is gestart met de herinrichting van de Houtrustweg, tussen het blok 4a (ZuidHaven) en de Pluvierstraat. De Houtrustweg wordt verbreed en deels opgehoogd. Voor het Sluiswachtershuis heeft de initiatiefnemer La Liguria in mei 2019 een aanvraag omgevingsvergunning ingediend. In oktober 2019 is de klankbordgroep met de nieuwe bewoners en belangengroepen voor de eerste keer bij elkaar geweest en in december is de eerste Nieuwsbrief voor het voormalige Norfolkterrein verschenen.

Noordelijk Havenhoofd
Sinds het sluiten van de Gebiedsontwikkeling overeenkomst (GOO) in 2017 zijn diverse inspanningen geleverd. Dit heeft er onder meer toe geleid dat thans JM Snacks is verplaatst. De bouw van het Inntel-hotel heeft in oktober 2019 haar hoogste punt bereikt. Omgevingsvergunningen voor nieuwbouw KNRM en 3xVis zijn verleend. UFA heeft van de gemeente een aantal voorstellen ontvangen om afspraken te maken over de (her)ontwikkeling van haar vastgoed. 

Convenant Scheveningen Haven
Een concept-convenant is samen met de Bewonersorganisatie Havenkwartier (BOH) en Belangenvereniging Schevenings Havengebied (BSH) opgesteld. De leden van beide organisaties hebben inmiddels ook aangegeven blij te zijn met het voorliggende convenant. Parallel aan het Havenconvenant is ook gewerkt aan een nieuwe Havenverordening. Hierover zijn we nog in gesprek met de stakeholders. Als dit gereed is, worden beide stukken aan de raad toegestuurd.

3e Haven Kadeherstel
Voor de vernieuwing van de kadewand langs de 3e haven is een VO gemaakt. Op basis van deze raming is het raadsbesluit voor het beschikbaar stellen van de middelen door de raad genomen op 19 december 2019.

Dr. Lelykade bedrijfsgebouw
In 2019 is het bouwrijp maken gestart voor het plan ‘Scheveningse Kaai’ van Vastint Hospitality BV. De stichting Trix is verhuisd naar een locatie in de Binckhorst, tevens zijn de opstallen van Trix gesloopt. De omgevingsvergunning voor de bouw is ook in 2019 aan de ontwikkelaar verleend.

Dr. Lelykade Middenblok
Begin 2019 is de openbare ruimte van de Dr. Lelykade en Koppelstokstraat ter plaatse van het nieuwbouwplan Coolhouse opnieuw ingericht. Hiermee is deze particuliere ontwikkeling afgerond. Totaal zijn 134 woningen gerealiseerd, 7.000 m² bedrijfsruimte en 3 ondergrondse parkeervoorzieningen. De 'Rokerij', een karakteristiek en historisch pand aan de Dr. Lelykade en een icoon van de Scheveningse visserij, is behouden en door Staedion gerenoveerd.

Leefbaarheidsplein Dr. Lelykade
Het leefbaarheidsplein Hennephofkerk wordt begrensd door het fietspad langs de Westduinweg, het (voormalige) gemaal, de bovenzijde van het talud langs de Dr. Lelykade en de kerk. In 2019 is samen met de Bewonersorganisatie Havenkwartier, bewoners en belanghebbenden een aangepast Voorlopig Ontwerp voor dit plein gemaakt. Het ontwerp bestaat uit het toevoegen van fietsnietjes, mobiele groenelementen, banken die speciaal voor deze locatie zijn ontworpen en een hekwerk aan de rand van het stenen talud.

Vuurtorenweg
In 2019 heeft de Rechtbank de ingediende beroepen tegen de verleende omgevingsvergunning voor ‘Handelen in strijd met regels ruimtelijke ordening’ ongegrond verklaard. Omdat hiertegen hoger beroep is ingesteld is vertraging ontstaan in de start van de bouw van het appartementencomplex.

Voorbereiding Zeezwaluwstraat 4
In 2019 is de voorbereiding voor de bestuurlijke besluitvorming van deze herontwikkeling naar betaalbare woningen ter hand genomen: een aantal onderzoeken is verricht en er hebben gesprekken plaatsgevonden met partijen die interesse hebben getoond om de ontwikkeling van dit gebouw op te pakken.

Internationale Zone

Gebiedsvisie Internationale zone
De Gebiedsvisie Internationale Zone is in april 2019 ter inzage gelegd. Na de inspraakperiode is de Gebiedsvisie samen met een Nota van beantwoording in juli 2019 vastgesteld door het college.

Uitbreiding Europol
Voor de eerste tijdelijke uitbreidingslocatie voor Europol aan de Willem Frisolaan 13 is de vergunning verstrekt. De bouwwerkzaamheden zijn opgeleverd en de locatie is in november 2019 in gebruik genomen. Voor de tweede gewenste tijdelijke uitbreidingslocatie is nog geen locatie gevonden.
De permanente uitbreiding voor Europol wordt de locatie Churchillplein 1. Er is gestart aan het opstellen van een intentieovereenkomst met het Rijksvastgoedbedrijf.

Madurodam
De gemeente faciliteert in het mogelijk maken van de uitbreiding van Madurodam met circa 0,6 ha op basis van het vastgestelde PlanUitwerkingsKader (PUK). Nadat het ontwerpbestemmingsplan door het college ter inzage was gelegd, zijn begin 2019 de ingekomen zienswijzen verwerkt tot een voorstel ter vaststelling van het bestemmingsplan. De raad heeft het bestemmingsplan Madurodam in juli 2019 vastgesteld. Tegen het vastgestelde bestemmingsplan zijn meerdere beroepen ingediend door belanghebbenden.

Verhulstplein
In juni is het appartementencomplex de President – gelegen aan het Verhulstplein/ Conradkade - opgeleverd door Heembouw Wonen Ontwikkeling. Het complex bestaat uit 157 appartementen, waarvan 133 vrije sector huurappartementen en 24 koopappartementen. In maart is het laatste blok op de locatie Stadhoudersplantsoen aan VORM Ontwikkeling uitgegeven. Het betreft hier de voormalige pompstationlocatie van Texaco. In juli is gestart met de bouw van het appartementencomplex Casimir, bestaande uit 93 appartementen, die aardgasvrij worden gerealiseerd. De gemeente is gefaseerd gestart met het woonrijp maken van het Verhulstplein/ Stadhoudersplantsoen.

Parkvisie
In januari 2019 heeft de raad het Plan van Aanpak voor de uitvoering van de visie op de Scheveningse Bosjes en het Westbroekpark vastgesteld. De uitvoering van diverse deelprojecten is gestart dan wel voortgezet. Dit overkoepelende project monitort continu de voortgang van de deelprojecten. De klankbordgroep, bestaande uit de opstellers van de visie, wordt jaarlijks geconsulteerd en heeft eind 2019 geconstateerd dat de voortgang in lijn is met de visie.

Plesmanweg 1-6
De ontwikkeling betreft een transformatie van het voormalig kantoorgebouw naar multifunctioneel wooncomplex en de bouw van nieuwe appartementen. In september werd de vergunning voor de functieverandering van kantoor naar multifunctioneel wooncomplex met voorzieningen onherroepelijk. De vergunning voor de verbouwing van het kantoorgebouw is aangevraagd. Eind 2019 zijn de eerste stappen gezet in de bestemmingsplanwijziging ten behoeve van de nieuwbouwappartementen op het perceel. Het ingediende beginselplan voor de nieuwbouw is door de gemeente aangehouden in afwachting van het verdere participatieproces met de buurt. Er zijn meerdere gesprekken geweest met de Plesmancommissie en de ontwikkelaar om te komen tot een meer gedragen plan. Een aangepast beginselplan zal in 2020 ingediend en beoordeeld worden.

The Hague World Forum
De openbare ruimte THWF fase 4A, tussen Marriott Hotel en Gemeentemuseum, is gerealiseerd.
De laatste fase van Voorlopig Ontwerp THWF is fase 4b. Het ontwerp van fase 4B is aangepast waardoor op één na alle Paardenkastanjes op de Catsheuvel behouden kunnen blijven.
Voor het Definitief Ontwerp is consensus gevonden met de omgeving.

Toren van Oud
Er is gestart met de bouw van de plint van de toren van oud. Met de landschapsarchitect DS en de architect van de Toren van Oud is een integraal daklandschap ontworpen.
Om de ontwikkelingen in het gebied en de bouw te managen is intensief overleg gevoerd met Europol, World-Form, het Rijksvastgoedbedrijf en Westen management.

Uitbreiding Congrescentrum
Het haalbaarheidsonderzoek naar uitbreiding van het congrescentrum is na de zomer 2019 gestart. Naar verwachting zijn de resultaten van dit onderzoek begin 2020 bekend.

Loosduinen

Herontwikkeling Sint Jansklooster
Sinds augustus 2019 is er gewerkt aan het opstellen van een Plan Uitwerkingskader voor het Sint Jansklooster. Hieruit is een voorstel voor sloop-nieuwbouw gekomen met ca. 85 huurwoningen waarvan een deel met een lichte zorgfunctie. Het Plan Uitwerkingskader is op 17 december vastgesteld.

Herontwikkeling Sportlocatie Mozartlaan
Het voorlopig ontwerp voor het wijkpark is getoetst en akkoord bevonden. Verder heeft nader onderzoek naar de toekomst van het voormalig Wings-gebouw plaatsgevonden.

Herontwikkeling Tuincentrum Hanenburg
Sinds half 2019 is er gewerkt aan het opstellen van een Plan Uitwerkingskader.  Wegens interne vertragingen bij Schouten Bouw zijn de voorbereidende werkzaamheden vertraagd.

Huisvesting zorgdoelgroepen locatie Cornelie van Zantenstraat
In 2019 is gestart met het projectdocument voor de grondexploitatie van Steenwijklaan 40. Het doel is om te komen tot 60 sociale huurwoningen waarvan er 30 beschikbaar worden voor de uitstroom van Maatschappelijk Opvang. Er zijn verschillende voorbereidende onderzoeken uitgevoerd om de locatie bouwrijp te maken.

Ontmoetingskerk
De aanvraag voor de Wabo vergunning voor 78 woningen en 54 parkeerplaatsen is in maart ingediend en, afgezien van een besluit met betrekking tot het stikstof, akkoord. Begin 2020 wordt een voorstel voor de VVGB aangeboden aan de raad.

Monsterseweg (Parnassia)
In 2019 is gewerkt aan de PUK voor het Parnassiaterrein aan de Monsterseweg. Naar wens van Parnassia worden de benodigde 30% sociaal ingezet voor doelgroepen Zorg. Stedenbouwkundig is het plan aangepast aan wensen omwonenden. Begin 2020 wordt de PUK afgerond. Samen met Parnassia worden maatregelen verkend om de stikstofemissie onder nul te krijgen.

Monsterseweg ADS-velden
In 2019 is de NvU vastgesteld voor de voetbalvelden van voormalige voetbalvereniging ADS. Bij deze vaststelling is een motie aangenomen om woningen betaalbaarder te houden. Eind 2019 hebben ontwikkelaar BPD en ontwikkelmaatschappij OCWV plannen kunnen aanleveren die sluitend lijken te zijn. Rondom het project vindt veel afstemming plaats met de sportverenigingen op het sportcomplex Madestein die een toekomstvisie maken voor het sportpark. Ook vindt afstemming plaats met de reconstructie van de Madesteinweg om tijdig 130 parkeerplekken te realiseren voor de sportverenigingen, ter vervanging van het huidige parkeren in de berm.

Laan van Poot
In 2019 heeft het CPO-collectief Hellasduin de omgevingsvergunning verkregen voor de bouw van een appartementencomplex. Begin 2020 wordt het terrein bouwrijp opgeleverd.

Vroondaal
Doorlopende ontwikkelingen zijn de kwaliteitsimpuls Landschapspark Madestein en de aanpak van de Madepolderweg en de Madesteinweg. De kwaliteitsimpuls landschapspark zal gefaseerd uitgevoerd worden en zal naar verwachting in de eerste tweede 2020 starten. De realisatie van de basisschool heeft vertraging opgelopen.

Segbroek

Acaciastraat
Voor het project Acaciastraat is afgelopen jaar de openbare ruimte woonrijp gemaakt. De laatste kopers zijn gestart met de bouw van hun woning. De grondexploitatie wordt hiermee per einde 2019 afgesloten.

Grondbank Energiekwartier - Regentesse Zuid
De gebiedsontwikkeling Energiekwartier is een transformatie van het voormalig gemeentelijk industrieterrein (GIT) tot een centrum stedelijk woon- en werkmilieu. Voor deze gebiedsontwikkeling geldt een samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeente Den Haag, Staedion en Heijmans. In 2019 zijn er 38 koopwoningen aan het Esperantoplein gebouwd. Deze worden eerste helft 2020 opgeleverd. De herinrichting van park De Verademing is definitief opgeleverd. De voormalige kerk aan de Noordwest Buitensingel is gesloopt en er is een bouwvergunning verleend voor 12 eengezins koopwoningen en 39 sociale huurwoningen voor Staedion. Bouw start maart 2020. De verouderde huurwoningen van Staedion tussen de Van Boecopkade en de Cort Heyligersstraat zijn ontruimd en er is asbest gesaneerd. Sloop volgt begin 2020.

Haga ziekenhuis Sportlaan  
In maart 2019 zijn de concept-stedenbouwkundige randvoorwaarden, als ‘eerste fase’ van een PUK opgesteld. Daarnaast is de impasse betreffende de erfpachtsuppletie (aan wie komt de waardestijging van de grond toe die correspondeert met het uiteindelijke ontwikkelprogramma) niet doorbroken. Hierover vindt nog overleg plaats.

Haagse Hout

Boekweitkamp
In oktober 2019 is er gestart met de bouw van 36 sociale woningen door Haagwonen. Voor het vrije sector deel wordt er nu door de ontwikkelaar gewerkt aan een bouwplan zodat er een omgevingsvergunning kan worden afgegeven. Het wijzigingsplan voor beide delen is reeds door het college vastgesteld. Voor het deel ‘Tuinen van Wils’ wordt er door de ontwikkelaar de laatste hand gelegd aan woningen en bestrating zodat dit deel binnenkort kan worden opgeleverd en de openbare ruimte overgedragen aan de gemeente.

CID Gebiedsagenda Laan van NOI e.o.
Aan de hand van gebiedsagenda ICT Security Campus/ Laan van NOI e.o. is gewerkt aan een verdere concretisering van de kaders voor de hierin opgenomen ontwikkellocaties, zoals de herontwikkeling van de locatie van het voormalig Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Soza locatie), en de korte termijn aanpak van de openbare ruimte. Vanuit de gebiedsagenda is bijgedragen aan de totstandkoming van de structuurvisie CID met input op het gebied van mobiliteit en voorzieningen. Tevens is er input hiervoor opgehaald door middel van consultatiebijeenkomsten met diverse stakeholders over deze gebiedsagenda.

Stationsgebied Laan van NOI/Min. SZW
De aanpak van een deel van het stationsgebied (Haagse zijde) is integraal meegenomen in de planontwikkeling voor de Soza locatie. Dit geldt ook voor het realiseren van fietsparkeren bij het station. Vooruitlopend zijn er plannen om het fietsparkeren bij het station op korte termijn te verbeteren. ProRail is de trekker om de plannen hiervoor aan de Voorburgse zijde te maken.

Verkenning toekomst station Laan van NOI
In oktober is met NS afgesproken een gezamenlijk een programmatische en functionele verkenning uit te laten voeren om de kaders te formulieren voor de toekomstige ontwikkeling van het station en de omgeving ervan.  

KTA spooronderdoorgang Laan van NOI
De korte termijn aanpak (KTA) spooronderdoorgang Laan van NOI is een project dat wordt gefinancierd doormiddel van een cofinanciering van het MRDH/het Rijk en de gemeente. In januari 2019 is een voorstel ingediend bij het MRDH, wat de MRDH heeft goedgekeurd. Het project is uitgewerkt tot SO, VO en DO. In november zijn de eerste werkzaamheden gestart.

CID Vrijheidsplaats
Een consortium van private partijen – Heijmans Vastgoed, Kondor Wessels Vastgoed en Amvest – heeft het initiatief genomen voor het overbouwen van de Utrechtsebaan: de Vrijheidsplaats. Het plan bestaat uit een appartementencomplex met een levendige plint, waarbij het zwaartepunt ligt op appartementen voor één-en twee persoonshuishoudens. Om tot een realistisch en uitvoerbaar plan te komen is een integrale voorbereiding gestart, waarbij wordt toegewerkt naar een Nota van Uitgangspunten.

Grotiusplaats
De bouwcombinatie van ontwikkelaar Provast is gestart met de bouw van de twee Grotiustorens (655 woningen, circa 100 en 120 meter hoog) met ondergrondse parkeergarage. In 2019 is het voorontwerp voor de omliggende openbare ruimte verder uitgewerkt. De overkluizing van de A12 tussen station Den Haag-Centraal en het Beatrixkwartier maakt daar onderdeel van uit. De sloopwerkzaamheden van de bouwwerken boven de A12 zijn in 2019 voorbereid.

Herontwikkeling HMC Bronovo
HMC heeft besloten binnen enkele jaren hun activiteiten in het Bronovo ziekenhuis te staken. Na vertrek van het HMC is de locatie beschikbaar voor herontwikkeling. In het najaar van 2019 is gestart met de Ruimtelijk-programmatische verkenning naar de herontwikkelingsmogelijkheden van de locatie en is het communicatie- en het participatieplan opgesteld. Het initiatief voor verdere ontwikkeling ligt bij het HMC als eigenaar, de gemeente faciliteert, waarbij het behoud van een zorgfunctie voor de gemeente uitgangspunt is.  

Stadsentree Koekamp – KJ Plein
De planvorming voor de bovenbouw op het KJ-plein is in 2019 vervolgd. Inmiddels is sprake van een bruikbare omgevingsvergunning voor het bouwplan. Door de uitloop van de oplevering van de fietsenstalling (zie voor verdere toelichting programma Mobiliteit) kon het terrein nog niet bouwrijp worden gemaakt. De kruising Bezuidenhoutseweg/ Rijnstraat is aangepast met een tijdelijke inrichting vooruitlopend op de opening van de fietsenstalling. Voor dit gebied is ook een schetsontwerp gemaakt voor de definitieve inrichting.

Shell project Oranje
In het eerste half jaar van 2019 heeft de gemeente in opdracht van Shell gewerkt aan een PUK, dat in juli 2019 is vastgesteld door het college. In het tweede half jaar heeft de gemeente Shell begeleidt bij haar beoogde plantontwikkeling om haar kantoren aan de Carel van Bylandtlaan binnen acht jaar te verduurzamen. Shell wil haar gebouwen toekomstbestendig maken door voldoende moderne werkplekken te creëren en haar gebouwen versneld aan te passen naar energielabel A. De nadruk ligt in dit project op de sloop en nieuwbouw van het pand aan de Carel van Bylandtlaan 23. Daarnaast heeft Shell de wens uitgesproken om het openbare gebied van de Carel van Bylandtlaan bij haar planvorming te betrekken wat de campusvorming tussen de gebouwen moet versterken.

Winkelcentrum Willem Royaardsplein
In 2019 is er hard gewerkt door de ontwikkelaar en gemeente om een plan in te kunnen dienen voor een omgevingsvergunning. Zo is er een advies vanuit de Brancherings Advies Commissie (BAC) gekomen en is het schetsontwerp voor de openbare door de ACOR akkoord bevonden om uit te werken tot een voorlopig ontwerp.

Centrum

Gebiedscoördinatie Binnenstad

Spuikwartier / Amare
2019 stond voor de gebiedsontwikkeling Spuikwartier in het teken van de start bouw van Torens A en B. Hiertoe is begin 2019 verder gewerkt aan het (tijdelijk) herinrichten van de Schedeldoekshaven in drie fasen om deze gereed te maken voor de start bouw van de Sonate torens A en B. Aan het eind van het eerste kwartaal van 2019 zijn de werkzaamheden met betrekking tot het verleggen van de kabels en leidingen op het bouwterrein afgerond, is het auto-, tram- en busverkeer op de Schedeldoekshaven omgelegd en zijn de tramrails en bovenleidingen verwijderd.  De gronduitgifte voor beide torens heeft eveneens in 2019 plaatsgevonden. Op basis hiervan is ontwikkelaar Sonate eind 2019 ondergronds gestart met de voorbereidende werkzaamheden ten behoeve van de bouw van Toren A. Voor Toren B zijn de funderingspalen reeds aangebracht. De bouwwerkzaamheden voor Toren B zullen in de loop van het eerste kwartaal van 2020 worden hervat. Zie voor verdere toelichting de bijlage Grip op grote projecten.  

Renovatie Binnenhof
In 2019 heeft het Rijksvastgoedbedrijf gewerkt aan de voorbereidingen voor de renovatie van het Binnenhof. De gemeente is hier nauw betrokken in geweest. Daarnaast zijn in 2019 verschillende evenementen georganiseerd in het kader van de renovatie, waaronder The Hague Highlights.

Gebiedsagenda Campusboulevard
In december 2019 heeft het college de gebiedsagenda Campusboulevard vastgesteld. De gebiedsagenda’s geven de ambities en uitgangspunten voor het gebied weer. De ambitie voor de Campusboulevard is om deze barrière te slechten door de overmaat te verwijderen en tegelijkertijd de bereikbaarheid van het centrum te behouden. Hierbij wordt het autoviaduct getransformeerd tot een stedelijke boulevard met ruimte voor de voetganger en fietser. Door deze ingreep wordt ruimte gecreëerd voor nieuwe bouwvolumes die het viaduct beter begeleiden en de verbinding met de omliggende wijken verbetert. De ruimtelijke ingreep in het gebied is ondersteunend voor de identiteit van de Campusboulevard, waar wordt ingezet op het creëren van een levendig en gemengd programma dat kenmerkend is voor de stedelijke omgeving.

Gebiedsagenda Policy Campus Centraal
In de eerste maanden van 2019 is deze gebiedsagenda besproken met bewonersorganisaties, ondernemersorganisaties, OV-bedrijven en diverse instellingen. De gegeven reacties zijn gebruikt als input voor de op te stellen structuurvisie CID en vormden aandachtspunten bij de planuitwerking naar de diverse deellocaties.

Den Haag Nieuw Centraal
Er is een ontwerp gemaakt voor de verbetering van de milieustraat buiten Stichthage. De planvorming voor de Anna van Buerenstraat kon in 2019 door de uitloop van het busstation niet plaatsvinden. Zie voor verdere toelichting de bijlage Grip op grote projecten.

Strategische verkenning RVB CS-Oost en Schedeldoekshaven
In juni 2019 is er een overkoepelende bestuursovereenkomst gesloten tussen het Rijk en de gemeente, waarin partijen vastleggen om samen aan de gebiedsontwikkeling in het gebied rondom Den Haag Centraal  te werken en te kijken hoe ze gezamenlijk hun programmatische wensen kunnen realiseren in dit gebied. Deze overeenkomst is in het najaar uitgewerkt in een plan van aanpak.

Hooghe Rijn
Voor de locatie Hooghe Rijn (gelegen naast Rijnstraat 8 ter hoogte van het Prins Bernhardviaduct) is in het najaar van 2019 samen met initiatiefnemers een studie gestart naar de haalbaarheid van ontwikkeling van de Hooghe Rijn met een gemengd programma van hoofdzakelijk kantoren en woningbouw.

Bellevuelocatie
Belegger Patrizia Netherlands BV heeft het initiatief genomen om een plan te maken voor de locatie KJ-Plein 2, Bezuidenhoutseweg 1-5 en Oranjebuitensingel 6-13. Deze percelen samen vormen de Bellevue-locatie. Het plangebied bestaat uit 4 percelen met vier verschillende eigenaren. Het plan betreft sloop/nieuwbouw met een programma voor gemengd gebruik (woningen incl. sociaal, kantoren, ondersteunende retail en parkeren). De gemeente stelt voor het plan een Planuitwerkingskader (PUK) op, waarin de uitgangspunten en randvoorwaarden voor deze ontwikkeling zijn vastgelegd.  Hieraan vooraf vindt een participatietraject met de buurt plaats.

KO Noordwal 117/ Bakkerstraat 57a
De laatste drie kluskavels zijn in 2019 uitgegeven. Inmiddels zijn enkele kluswoningen al bewoond en is het zelfbewoningsplicht gaan lopen.

Stationsplein 75, Grote Belastingkantoor
Voor de transformatie van het Grote Belastingkantoor naar hotelkamers en appartementen is een onherroepelijke omgevingsvergunning afgegeven. De beoogde eindbelegger is echter afgehaakt. De ontwikkelaar is in gesprek met een nieuwe eindbelegger. Verwacht wordt dat begin 2020 gestart wordt met de transformatie. De geplande oplevering is eind 2021. Tijdens de transformatie blijven de bedrijven in de plint bereikbaar.

Schakel Stations HS
Met de realisatie van het project “Stationsentree Den Haag Hollands Spoor Laakhavenzijde” krijgt het station naar twee zijden van de stad een volwaardige en representatieve toegang. Een nieuwe reizigerstunnel maakt een verbinding met de stationshal aan de centrumzijde. In 2019 is verder gewerkt aan de reizigerstunnel en is er een commerciële plint gebouwd. Bovenop deze commerciële plint is een dek aangelegd voor de stalling van 2.500 fietsen met drie toegangstrappen.

Haagvlietpoort
In aansluiting op de gebiedsagenda Laakhavens is in maart 2019 de NvU Haagvlietpoort vastgesteld. Op basis van de NvU zijn de plannen voor de betrokken ontwikkelingen Drie Hoefijzers, parkeerplaats Dintelstraat, Struijck II, Laakpoort (The Grace) en de buitenruimte in voorbereiding. De herontwikkeling van de Drie Hoefijzers is in uitvoering. Voor Laakpoort is een samenwerkingsovereenkomst ondertekend.

Deal Schilderswijk
In juni 2019 is het laatste deel van het particuliere nieuwbouwproject Vermeerkwartier opgeleverd. Daarmee zijn bijna 200 nieuwbouwwoningen in de koop en middel dure huur toegevoegd aan de Schilderswijk welke overwegend uit sociale huurwoningen bestaat.

MVC Transvaal
In 2014 is een grondreserveringsovereenkomst gesloten voor het ontwikkelen van een multicultureel vrijetijdscentrum in Transvaal. Bij de uitwerking zijn verschillen van inzicht ontstaan tussen de gemeente en de ontwikkelende partij. Hierover loopt een juridische procedure. Daarnaast verkennen partijen ook de mogelijkheden tot minnelijke overeenstemming. In 2019 zijn door partijen stappen gezet om tot ontwikkeling te komen. Dit zal in 2020 vervolgd worden.

Bedrijventerrein Uytenhagestraat
De herontwikkeling van het bedrijventerrein moet ervoor zorgen dat het terrein ook voor de langere termijn zijn functie kan behouden. De gemeente voert de grondexploitatie. Het programma is nagenoeg volledig gerealiseerd. De Basis-E-Markt is opgeleverd najaar 2019. De Hoge Regentesse is in bouw, de verwachting is dat deze in begin 2021 wordt opgeleverd. Slechts de Aral locatie moet nog worden ontwikkeld. Onderzocht wordt hoe dit opnieuw op de markt kan worden gezet. Het tankstation aan de Delftselaan is gesloopt en de grond gesaneerd.

Verplaatsing Raamprostitutie
Voor het project Verplaatsing Raamprostitutie is in 2019 een aantal onderzoeken uitgevoerd.
De onderzoeken die de afgelopen periode hebben plaatsgevonden, geven zicht op kansen om de raamprostitutie binnen de gestelde randvoorwaarden te verplaatsen. Er is voldoende aanleiding voor de gemeente om stappen te nemen om de arbeidsomstandigheden van sekswerkers te verbeteren en de raamprostitutie te verplaatsen naar de Sporendriehoek (nabij het Schenkviaduct). Dit wordt de komende periode uitgewerkt. Daarbij wordt verder onderzocht in hoeverre de meegegeven randvoorwaarden genoemd in het coalitieakkoord ‘Samen voor de stad’, de ontwikkeling en bereikbaarheid van de nieuwe locatie mogelijk maken.

Laak

Gebiedsvisie CID
In 2019 is de ruimtelijke vertaling van de Agenda CID, zoals begin 2019 door het college vastgesteld, naar een structuurvisie opgepakt. Hiervoor is een PlanMER en een eerste aanzet tot deze structuurvisie opgesteld.  

Campus Laakhaven HS
In het kader van het CID is voor de buitenruimte rondom de Haagse Hogeschool en het ROC Mondriaan de ambitie geformuleerd deze buitenruimte te transformeren naar een duurzame groene stadscampus. Deze ambitie is het afgelopen half jaar met een groot aantal stakeholders opgesteld en wordt vertaald in een visie. De visie wordt onderdeel van de gebiedsagenda Den Haag Hollands Spoor en het integrale buitenruimteplan voor Laakhavens. De visie wordt vertaald in een schetsontwerp met een verscheidenheid aan maatregelen om te komen tot de juiste transformatie waarbij de focus ligt op het verblijf in een groen stedelijk centrum milieu en waarbij plek wordt gemaakt voor de synergie tussen leren, werken en wonen. Het schetsontwerp wordt in 2020 voor bestuurlijke besluitvorming aangeboden.

Stationspostkantoor
Er is een onherroepelijke omgevingsvergunning. Op 20 december is gestart met de transformatie van het gebouw (32.000m2) t.b.v. flex-kantoorruimte (Fosbury and Sons) en het nieuwe hoofdkantoor van PostNL.

Herontwikkeling kavels Waldorpstraat
Het visieboek HS Kwartier is uitgewerkt in een Stedenbouwkundige visie. Voor de plannen voor de PosTTower en de K&R kavel, met o.a. 30.00 m2 kantoren, een hotel en woningen, loopt de planvoorbereiding parallel aan de planologische procedures van de bestemmingsplanprocedure en milieueffectenrapportage. Aansluitend starten de vergunningsprocedures voor de bouw.

Verheeskade 25, 129 en 287-329
De drie ontwikkelingen aan de Verheeskade voorzien samen in een omvangrijke transformatie naar circa 3.500 woningen en commerciële ruimte. Gelet op de impact van de afzonderlijke projecten op de Verheeskade werken de betrokken marktpartijen nauw samen in de planvoorbereiding, nadrukkelijk voor wat betreft de ruimtelijke en programmatische uitgangspunten. Het betreft particuliere initiatieven.

Laakhaven West
Op 1 juli 2019 startte de bouw van bijna 80 woningen (Kop van Laak). Daarmee is de transformatie van dit voormalige werkgebied naar woongebied nagenoeg afgerond. De bouw van de Caland Dock aan de Calandkade bevindt zich in de afrondende fase. Het ‘sluitstuk’ in de woningbouwopgave vormt het project Waldorp Four dat zich in de planuitwerkingsfase bevindt. Zie voor verdere toelichting ook de bijlage Grip op grote projecten.

Laakhaven Petroleumhaven
De vervanging van de kademuren is afgerond en de Petroleumhaven is bouwrijp. Met deze mijlpalen kan de daadwerkelijke uitvoering van de bouwactiviteiten starten. Aan de kant van de Waldorpstraat zijn bijna alle kavels (KO) uitgegeven. De ontwikkeling van de Hoge Vrijheid (woontoren) is in voorbereiding. Aan de kant van de Neherkade zijn de eerste kavels (KO / woon-werk-woningen) gereserveerd en is de planvorming gestart voor een woontoren. Voor de openbare ruimte van de gehele Petroleumhaven bestaat een schetsontwerp dat de komende tijd verder uitgewerkt zal worden. Zie voor verdere toelichting ook de bijlage Grip op grote projecten.

Laakhaven Hollands Spoor
In 2019 is van de planontwikkeling Vijverhof aan het Leeghwaterplein de 1e fase opgeleverd. Deze 1e fase omvat een woontoren van 70 meter met 481 studenteneenheden en is eigendom van DUWO.
Fase 2 en 3 zijn in november 2019 in aanbouw genomen. Deze twee woonblokken van 8 en 10 lagen omvatten 155 middeldure huurwoningen. Gelet op het tekort aan studentenhuisvesting is in 2019 besloten het voormalige kantoor van het Rode Kruis voor maximaal 5 jaar te transformeren naar ca. 80 onzelfstandige studenteneenheden. Begin 2020 worden deze eenheden opgeleverd. De ontwikkeling van de nieuwe entree Megastores met een woontoren van ca. 200 woningen wordt op dit moment niet gerealiseerd en betrokken bij de door de eigenaar op te stellen toekomstvisie Megastores.

Wenckebachstraat / Noordpolderkade
Het projectdocument is op 5 november 2019 door het college vastgesteld.

Calandstraat 12 - Calandstraat 50
Voor deze locatie is door een van de particuliere eigenaren een planinitiatief uitgewerkt dat aansluit bij de ambities van het CID. Met de eigenaar zijn afspraken gemaakt over het opstellen van een planuitwerkingskader dat bestuurlijk in 2020 ter besluitvorming zal worden voorgelegd.
Bij deze ontwikkeling zal de gemeentelijke kavel Calandstraat 50/hoek van der Kunststraat worden betrokken.

Neherkade 1
Door de eigenaar van het kantoorpand is een planinitiatief voorgesteld voor sloop/nieuwbouw in de vorm van een woontoren van circa 70 meter hoog. Met de eigenaar zijn afspraken gemaakt over het opstellen  van een Planuitwerkingskader dat bestuurlijk in 2020 ter besluitvorming zal worden voorgelegd.

Slachthuislaan / Neherkade
Het Planuitwerkingskader is 26 september 2019 in het college van B&W vastgesteld.

Binckhorst

Omgevingsplan Binckhorst
Het omgevingsplan Binckhorst is op 7 maart 2019 in werking getreden. Er zijn 13 beroepen ingediend bij de Raad van State, waardoor het omgevingsplan nog niet onherroepelijk is. In overleg met de Haagse asfaltcentrale is een voorstel voor een aanvullende planregel in voorbereiding in combinatie met het verhogen van de schoorsteen om de geurbelasting op de woningen in hoogbouw te beperken. Als gevolg van deze aanpassing is de Raad van State gevraagd de behandeling van het beroep aan te houden. Tevens kan met deze tussentijdse aanpassing van het omgevingsplan tegemoet gekomen worden aan enkele beroepen.

Gebiedscommunicatie Binckhorst
In 2019 is het informatiecentrum ‘Trefpunt Binckhorst’ en de BinckHub in gebruik genomen. Via dit Trefpunt, de periodieke digitale Nieuwsbrieven ‘Binckhorst in Beweging’ en een organisatie informatiemarkt voor (a.s.) bewoners,  ondernemers en stakeholders wordt de ontwikkeling van de Binckhorstonder de aandacht gebracht.

Gebiedsaanpak Binckhorst
De opdracht van de raad tot uitwerking van de gebiedsaanpak Binckhorst 2018 (RIS299319) heeft in 2019 geresulteerd in de vaststelling van alle voor de integrale ontwikkeling benodigde kaders, zoals het Voorzieningenprogramma (RIS303870), het Plan Openbare ruimte en buitenruimte (RIS303175) en een Mobiliteitsdocument (303173). Daarnaast is de Participatieleidraad ter vaststelling aan de raad voorgelegd (RIS303172). Het Beeldkwaliteitsplan (RIS303199) en het Handboek openbare ruimte (RIS 303176) zijn ter inzage gelegd. Ingekomen zienswijzen kunnen nog leiden tot bijstelling van deze documenten. De aanwijzing van de Binckhorst als bodeminterferentiegebied (RIS303026) met de bijbehorende beleidsregels geeft als Energieplan verdere richting aan de transitie naar een gasloze Binckhorst. De planontwikkelingen in het gebied worden in samenhang met elkaar binnen deze beleidskaders verder uitgewerkt en hebben inmiddels tot concrete vergunningaanvragen geleid voor in totaal circa 3000 woningen.

Binckeiland
In 2019 is gestart met de bouw van Binckplaats. VORM realiseert samen met BPD en Local 46 exclusieve energiezuinige herenhuizen en een parkeergarage met 247 parkeerplaatsen met een daktuin van meer dan 5.500 m2. De woningen zijn ontworpen door Klunder architecten.  

Binckhaven
In de deeltafel Binckhaven zijn de bouwplannen in het gebied besproken met de lokale ondernemers. Voor de meeste bouwplannen is eind 2019 de omgevingsvergunning aangevraagd.  Daarnaast is er gestart met de realisatie van de surfpoel (indoor surfhal).

Binckhorst Noord-West
In 2019 is met diverse particuliere initiatiefnemers gesproken over mogelijke (tijdelijke) ontwikkelingen in dit gebied. Planvorming voor het gebied wordt vooralsnog beschouwd als onderdeel van de ‘Doorontwikkeling Binckhorst’.

Ontwikkeling Begraafplaats- en Spoorboogzone
Hier ligt nadrukkelijk een verdichtingsopgave voor bedrijvigheid. Dit gebied is dan ook bestempeld als Primaat werken in het omgevingsplan. In lijn met het economisch actieplan Binckhorst is in een interactief proces met de diverse stakeholders in het gebied een gezamenlijke visie ontwikkeld (onder de titel Made in Den Haag). In september 2019 is de visie voorgelegd aan de gemeenteraad (RIS 303171) waarbij een ontwikkelstrategie in het vooruitzicht is gesteld.   

Trekvlietzone
Voor de Trekvlietzone zijn er dit jaar 3 winnaars bekend gemaakt voor kavel 1A (BinckBlocks), 1B (BinckPark, parkeergarage) en 1C (Linck in de Binck). De winnaars zijn nu hun plannen verder aan het uitwerken. Daarnaast zijn er voorbereidingen getroffen voor de aanleg van de bouwweg en gronden bouwrijp gemaakt. Naast de Fokkerterminal is een tijdelijke parkeerplaats van 222 parkeerplaatsen aangelegd.

Politie Eenheid Binckhorst
In april 2019 is de Nota van Uitgangspunten voor de ontwikkeling van het Eenheidsbureau in de Binckhorst vastgesteld. Er is gestart met het uitwerken van het bouwplan en de aansluiting op de openbare ruimte.  

Gebiedspaspoort Junopark  
Gezamenlijk met de initiatief nemende marktpartijen uit dit gebied is verder gewerkt aan het gebiedspaspoort, de grex en de samenwerkingsovereenkomst.  

Gebiedspaspoort Maanweg
Langs de Maanweg hebben initiatiefnemers zich gemeld om gezamenlijk een gebiedspaspoort op te stellen. In 2019 is met de betrokken partijen een vertaling gemaakt van de geldende beleids- en planregels uit het omgevingsplan Binckhorst, de ambities voor de Binckhorst (zoals het openbare ruimte plan en het voorzieningen programma) en de ambities van de private partijen. Hierna volgt een uitgebreid participatietraject wat in 2020 moet leiden tot een gedragen gebiedspaspoort met een grex en ondertekende samenwerkingsovereenkomst.

Particuliere initiatieven Binckhorst (PIB)
In navolging van het subsidiebudget PIB (van 2012 t/m 2017) en hieruit voortvloeiende kleine particuliere initiatieven heeft ook in 2019 regelmatig overleg/afstemming met de Stichting I’M BINCK plaatsgevonden en zijn in samenwerking met I’M BINCK een aantal Ronde Tafels met betrekking tot de gebiedsontwikkeling in de Binckhorst georganiseerd.

Binckhorst Street Art
In 2019 is de tweede fase van de Street Art Route Binckhorst afgerond. Met nu ruim 30 kunstwerken van diverse kunstenaars, op verrassende plekken, is er een mooie basisroute gerealiseerd. Hiermee is de Binckhorst op een positieve manier op de kaart gezet. In 2020 wordt een verdere uitbreiding van Street Art overgelaten aan private partijen in het gebied (zoals We Think Binck/De Stadmakers).

Van Klingerenkavel Binckhorst / Frank Is Een Binck
Het bouwplan is uitgewerkt tot een definitief ontwerp en eind 2019 is de omgevingsvergunning aangevraagd.  In totaal zullen er 205 appartementen gerealiseerd worden.

Poolsterstraat
In 2019 is voor de Binckhorstlaan 117-119 en Poolsterstraat 30 een reservering gedaan door initiatiefnemer Local. Het gaat om het project B-Proud, een woontoren met 870 woningen. Het project is na de reserveringsaanvraag behandeld in de omgevingstafel. Eind oktober is de reservering definitief gemaakt. Vervolgens is eind november voor de 1e fase van dit plan een omgevingsvergunning aanvraag ingediend.

Binckhorstaan 135 / Binck City Park
Bij dit particuliere initiatief heeft de gemeente een faciliterende rol. De ontwikkelaar heeft op 28 november een omgevingsvergunning ingediend voor 1000 woningen Verlengde Zuiderkroonstraat.
De aanleg van de nieuwe Zuiderkroonstraat, tussen de Zonweg en Wegastraat, is eind 2019 afgerond. Hiermee is een nieuwe verbinding ontstaan tussen de Binckhaven en de Begraafplaatszone. De ontsluiting van deze gebieden is sterk verbeterd.

Regulusweg
De herinrichting van de Regulusweg, ter hoogte van de Haagse Arc, is medio 2019 afgerond. Er is opstelruimte gerealiseerd voor de parkeergarages en de hekwerken rondom het pand zijn verwijderd.

Escamp

Uithofslaan
Voor het project Villapark Uithofslaan is een gedifferentieerde uitgiftestrategie gevolgd, waarbij de kavels zowel aan ontwikkelaars als aan particulieren voor zelfbouw worden uitgegeven. In 2019 is het laatste, door een ontwikkelaar gerealiseerde project van 20 woningen opgeleverd en hebben 20 particulieren de bouw van hun woning voltooid. In de openbare ruimte is de inrichting van zes woonstraten en de reconstructie van de oude Uithofslaan, inclusief de vernieuwing van het riool voltooid.  

WOM Den Haag Zuidwest
Aan de Meppelweg (Morgenstond) is een plan van totaal 111 woningen in drie bouwblokken ‘Vita, Casa en Sala’ opgeleverd, waarvan 30 appartementen in de middenhuur en 5 in de sociale huur. In september is gestart met de bouw van het laatste plan van de WOM in Morgenstond aan de Dedemsvaartweg. Dit plan ‘Tre Volte’ bestaat uit 90 huur- en 51 koopwoningen. Zie voor meer informatie de paragraaf Verbonden Partijen.

Ontwikkelings Combinatie Wateringse Veld (OCWV)
Binnen Wateringse Veld is het laatste bouwplan (30 woningen) in aanbouw genomen en de aanleg van ruim 34.000 m2 openbare ruimte (verharding en groen) in fase 1 t/m 4 voltooid en teruggeleverd aan de gemeente. Het plan Erasmusveld Midden wordt bouwrijp gemaakt; voor het eerste bouwplan van 108 appartementen is een omgevingsvergunning verleend, waarna het plan in verkoop is gegaan. Zie voor meer informatie de paragraaf Verbonden Partijen.

Assumburgweg
Voor de locatie Assumburgweg is medio 2019 het voorlopig ontwerp voor het bouwplan afgerond en de beginselplanprocedure met positief resultaat doorlopen. In november is het bijbehorende ontwerp bestemmingsplan ter inzage gelegd. Eind 2019 heeft een informatieavond plaatsgevonden voor omwonenden, naastgelegen bedrijven en andere geïnteresseerden.

Cannenburglaan
De 12 woningen in dit KO-plan zijn in 2019 gebouwd en opgeleverd. Begin 2020 wordt gestart met het woonrijp maken.

De Stede
In oktober is de herziening van het Projectdocument (RIS303583) door het college vastgesteld. De herziening betreft de herinrichting van het winkelplein en de bouw van 82 woningen.

Dreven Gaarden Zichten
In het coalitieakkoord staat Dreven-Gaarden-Zichten opgenomen als één van de gebiedsontwikkelingen, waar Den Haag de groei van de stad wil inzetten om de wijken leefbaarder en aantrekkelijker te maken. De wijken zijn bestaan nu voor ca. 80% uit gedateerd woningbezit van Staedion. Door in de wijken te verdichten ontstaat een gedifferentieerder woningaanbod en ontstaat voldoende draagvlak voor voorzieningen. Deze verdichtingsopgave gaat hand in hand met mobiliteitsopgaven, duurzaamheidsopgaven en versterken van de sociale en economische positie van de inwoners en de leefbaarheid van de wijken. Voor Dreven-Gaarden-Zichten is in samenwerking met Staedion gewerkt aan een haalbarheidsstudie die bestaat uit een ambitiedocument,  stedenbouwkundige uitgangspunten een businesscase, een voorstel voor een samenwerkingsmodel en een positioneringsstrategie.

Erasmusveld Esdolocatie
In 2019 zijn de laatste KO kavels verkocht. Hiermee zijn alle 25 kavels verkocht. De gemeente is gestart met het woonrijp maken van de openbare ruimte. De bouw van appartementencomplex Casa23 is doorgezet. De verwachting is dat het complex in Q1 van 2020 wordt opgeleverd.

Leyweg-Escamplan (Haga)
In 2019 is door Heijmans Vastgoed voortvarend gebouwd aan de ondergrondse openbare parkeergarage voor bezoekers van het ziekenhuis; 178 sociale huurwoningen; 125 koopwoningen; 161 markthuurwoningen en circa 2900 m2 commerciële voorzieningen. De oplevering zal conform de planning plaatsvinden in 2020. Zie voor meer informatie de bijlage Grip op grote projecten.

Gebiedsagenda Stadshart Leyweg/Morgenstond
In de tweede helft van 2019 is gestart met de gebiedsagenda en zijn de eerste inventarisaties verricht.

Gebiedsagenda Uithof-Lozerlaan
In de tweede helft van 2019 is er een ontwerpbureau geselecteerd die de gebiedsagenda Uithof gaat vormgeven. Na een grondige analyse en ecologisch onderzoek is er in samenwerking met een integraal projectteam toegewerkt naar 2 scenarios. Deze scenarios worden in januari verder uitgewerkt tot een eerste concept op basis waarvan de communicatie in het gebied zal plaatsvinden. 

Gebiedsontwikkeling Haveltestraat
In 2019 is door Staedion de herontwikkeling van het complex Haveltestraat Coevordenstraat afgerond. Op de locatie achter het stadskantoor Leyweg zijn 243 sociale huurwoningen opgeleverd.

Goudsmidsgaarde
De Goudsmidsgaarde 1 ligt in Vrederust.  Het gebouw is een voormalig schoolgebouw van één bouwlaag. Het oude schoolgebouw is gesloopt en de grond is bouwrijp gemaakt. Het plan omvat 10 kavels voor eengezinswoningen in 2 en 3 bouwlagen en een parkeervoorziening met 10 parkeerplaatsen op eigen terrein. De gemeente Den Haag heeft de locatie uitgegeven in Collectief Kleinschalig Opdrachtgeverschap. In het kavelpaspoort is de verplichting opgenomen om gebruik te maken van een duurzaam warmtesysteem. De uitgifte van de kavels heeft in 2019 plaatsgevonden, waarna in het derde kwartaal gestart in met de bouw.

Haalbaarheid Erasmusvaart
Op initiatief van de gemeente Den Haag, de provincie Zuid-Holland, het hoogheemraadschap van Delfland en de gemeente Westland wordt door een projectteam van de vier partners een onderzoek verricht naar de haalbaarheid van de Erasmusvaart: een waterverbinding op boezemniveau tussen Laak en de Zwet langs de Erasmusweg. Dit draagt bij aan een robuuster waterberging en biedt kansen voor ecologie en mogelijkerwijs toerisme.

Herontwikkeling Sammersweg
In 2019 is gestart met de Nota van Uitgangspunten voor de herontwikkeling van Sammersweg 2. Met de gemeente Rijswijk (bevoegd gezag) wordt afgestemd welke ontwikkeling wenselijk is.

Herontwikkeling Schaloenstraat
Het planuitwerkingskader voor de Schaloenstraat met circa 560 woningen (sociaal + middenhuur) is in oktober 2019 door het college vastgesteld. Sindsdien zijn de marktpartijen bezig met het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst.

Herstructurering Winkelcentrum Leyweg
Met vastgoedeigenaren hebben gesprekken plaatsgevonden. Verder zijn acties uitgevoerd in het kader van het 12 punten-actieplan dat de winkeliersvereniging Leyweg eind 2018 aan de gemeente heeft aangeboden.

Huisvesting zorgdoelgroepen – locatie Steenwijklaan 40
In 2019 is gestart met het projectdocument voor de grondexploitatie van Steenwijklaan 40. Het doel is om te komen tot 60 sociale huurwoningen waarvan er 30 beschikbaar worden voor de uitstroom van Maatschappelijk Opvang. Er zijn verschillende voorbereidende onderzoeken uitgevoerd om de locatie bouwrijp te maken.

Loevesteinlaan 355, Florence
In 2019 heeft Florence een tender georganiseerd voor de nieuwbouwontwikkeling. Deze tender is gewonnen door een combinatie van Syntrus Achmea met ontwikkelaar Zenzo. Dit betreft een nieuwbouwplan  van 144 zorgeenheden voor Florence en ca 300 woningen.

Lozerhof
Voor de locatie Lozerhof is het Plan Uitwerkingskader opgesteld en in november 2019 door het college vastgesteld. Daarnaast heeft afstemming plaats gevonden over het opstellen van een herziening van het bestemmingsplan.

MKBA Den Haag Zuid-West
In het kader van de Gebiedsverkenning Bestemming Zuidwest (RIS302569) is door Twijnstra & Gudde een maatschappelijke kosten-batenanalyse voor de vernieuwingsaanpak in Zuidwest uitgevoerd. In september is de eindrapportage opgeleverd.

Moerwijk Oost Gebiedsaanpak
In 2019 heeft reguliere afstemming plaatsgevonden over planning, programma en communicatie van de verschillende projecten uit de gebiedsverkenning Moerwijk Oost. In 2019 zijn 2 nieuwbrieven over onder meer de ontwikkelingen uitgebracht en verspreid in heel Moerwijk Oost. Verder is het schetsontwerp voor de openbare ruimte uitgewerkt tot een (concept) voorlopig ontwerp in 2019.

Onderzoek Erasmuszone
In de Erasmuszone, Erasmus Veld, is afgelopen jaar hard gewerkt aan de realistaie van woningen. Zo is er een onherroepelijke omgevingsvergunning verleend voor en gestart met de bouw van 271 woningen voor Haags Buiten (waarvan 124 sociaal). Voor ontwikkeling Leyhof (108 koopwoningen) is een onherroepelijke omgevingsvergunning verleend. Bouwproject Lof (140 woningen, waarvan 38 sociaal) is gestart met de bestemmingsplanprocedure. Aan de Noordweg worden 46 woningen ontwikkeld, waarvoor twee procedures omgevingsvergunning is gestart. In Park Rhijenhove is de bouw van 12 villawoningen doorgezet. De verwachte oplevering is Q1 2020. Voor de Parel van Erasmus Veld (15 markthuurwoningen) is een procedure omgevingsvergunning gestart. Daarnaast is het voorlopig ontwerp voor het Ecolint afgerond en wordt in 2020 gestart met het definitief ontwerp.

Theresiakerk
Aan de raad is gevraagd een verklaring van geen bedenkingen af te geven voor het bouwplan waarvoor een omgevingsvergunning is aangevraagd. Naar aanleiding van de behandeling in de commissie ruimte van 27 maart 2019, is de besluitvorming op deze aanvraag opgeschort. Aan omwonenden is hiermee de kans geboden om binnen zes maanden een haalbaar alternatief plan te presenteren. In raadsbehandeling van november is de Verklaring van Geen Bedenkingen geweigerd door de raad.  Hiermee is de aanvraag omgevingsvergunning voor dit bouwplan geweigerd.

Westhovenplein
Ter plaatse van het gesloopte schoolgebouw van het Terra College (Westhovenplein 120-121) en het wijkcentrum (Westhovenplein 125) wordt door Stebru een woon-zorggemeenschap ontwikkeld en gebouwd. Het project bestaat uit 5 bouwblokjes van 4 tot 6 bouwlagen hoog. Het hoogste punt van de 5 gebouwen is bereikt en de afbouw is gestart. Er is een omgevingsvergunning verleend om de 3 gebouwen van zorginstelling Saffier gasloos te realiseren.

Leidschenveen-Ypenburg

A-12 zone deelplan 19
De bouw van de laatste 5 woningen heeft in 2019 (evenals in 2018) lang stilgelegen vanwege problemen met de aannemer, hierdoor heeft de bouw nog meer vertraging opgelopen. De gemeente heeft in het 4e kwartaal van 2019 een eerste start gemaakt met het woonrijp maken van de Driedekkersingel.

A-12 zone deelplan 20
In deelplan 20 zijn de eerste woningen in de vorm van kleinschalig opdrachtgeverschap gerealiseerd en hebben de eerste bewoners hun intrek genomen in hun zelfontworpen woning. Het merendeel van de kavels zijn in 2019 uitgegeven en worden de meeste woningen gebouwd. De speeltuin en de boomgaard in deelplan 20 zijn gerealiseerd en opengesteld voor buurtbewoners. In het 3e kwartaal van 2019 is de grond voor de Hofbadtoren aan Staedion uitgegeven. De bouw van de Hofbadtoren, waarin 162 sociale huurwoningen in worden gerealiseerd, is direct na de gronduitgifte gestart.

De werkzaamheden aan het gebouw van TNO, het terrein naast deelplan 20, zijn afgerond. Hierdoor voldoet het TNO gebouw aan de geluidsmaatregelen die nodig zijn om woningbouw in deelplan 20 mogelijk te maken.

A-12 zone deelplan 26
In het 1e kwartaal van 2019 is de grond voor de bouw van Euroscoop uitgegeven. De bouw van de multiplexbioscoop is gestart, waarbij de fundering van het gebouw gereed is.

Brasserskade nieuwbouw Nationale Politie
Het ontwerp-bestemmingsplan is in november 2019 door het College ter inzage gelegd. Naar verwachting zal het bestemmingsplan medio 2020 onherroepelijk worden.

RWS Kavel
De ontwikkeling van het plan 100% Energie! met een Decathlon conceptstore op de RWS-kavel in het Forepark wacht op de uitspraak van de Raad van State. De Raad van State heeft begin 2019 de beroepen gegrond verklaard en in haar uitspraak de Provincie opgedragen om opnieuw het ontheffingsverzoek van Den Haag te beoordelen, op ruimere gronden. Het ontheffingsverzoek is in november opnieuw afgewezen en de gemeente Den Haag is eind 2019 opnieuw in beroep gegaan tegen deze afwijzing.

Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt en Oude Centrum
De Wijkontwikkelingsmaatschappij Stationsbuurt en Oude Centrum (WOM) is een samenwerking tussen Staedion en de gemeente. Het verbeteren van panden die de markt laat liggen in de Stationsbuurt en het Oude Centrum. Met het verbeteren van de panden andere partijen verleiden om ook te investeren in de wijk. Naast het fysiek opknappen van panden wil de WOM ook een bijdrage leveren aan het verbeteren van de leefbaarheid en invulling geven aan panden die in lijn liggen met het gemeentelijk beleid. Veelal betreft het renovatie in de sociale huur en vrije sector huur. In 2019 waren door de WOM ruim 20 panden in onderzoek/ontwikkeling of uitvoering.

Facilitair Grondbeleid

Op plannen, waarbij de gemeente niet zelf de grond uitgeeft, worden gemeentelijke kosten gerelateerd aan het bouwplan op de initiatiefnemer verhaald. De gemeente doet dit door het sluiten van (anterieure) overeenkomsten met de initiatiefnemer. De basis voor het kostenverhaal is de plankostenscan en het verhalen van gemeentelijke investeringen in de openbare ruimte die (deels) ten goede komen aan de nieuwbouwontwikkeling. In de loop van 2020 wordt de plankostenscan geactualiseerd en wordt er een nota kostenverhaal opgesteld om een breder ingebedde lange termijnvisie op kostenverhaal te borgen.
Anterieure overeenkomsten beslaan doorgaans een periode van meerdere jaren, afhankelijk van de looptijd van het initiatief. In 2019 waren 20 anterieure overeenkomsten actief, met een waarde van € 15,2 mln., waarvan per jaareinde € 4,5 mln. inmiddels is gefactureerd. De voornaamste overeenkomsten betreffen Vroondaal € 4,7 mln., Waldorpstraat entree HS € 4,5 mln. en twee overeenkomsten voor Kijkduin van in totaal € 4,5 mln. Voor ruim 20 initiatieven zijn gesprekken gaande. Wanneer deze plannen voldoende uitgekristalliseerd zijn, zullen ook hier anterieure overeenkomsten worden gesloten.

Wonen en bouwen

Woningbouw

Betaalbare woningvoorraad
In 2019 zijn in totaal 3.533 woningen gebouwd, waarvan 623 sociale huurwoningen. Daarmee zijn meer woningen opgeleverd dan vooraf voorzien, maar blijft het percentage sociale huurwoningen achter bij de doelstelling van 30%
Voor de bouw van sociale woningen zijn met de corporaties in een raamovereenkomst afspraken gemaakt. In overleg met de corporaties beziet de gemeente een actualisering van de raamovereenkomst. Om de bouw van betaalbare middenhuurwoningen te borgen zijn met diverse ontwikkelaars afspraken gemaakt. Ook is de bouw van betaalbare woningen opgenomen in diverse planuitwerkingskaders en nota’s van uitgangspunten.

Verstedelijkingsalliantie
In 2019 heeft Den Haag als prominente partij in de Verstedelijkingsalliantie belangrijke stappen gezet met het tekenen van 2 grote overeenkomsten met het Rijk: de Woondeal Zuidelijke Randstad en het Verstedelijkingsakkoord. Wat betreft woningbouw is in beide overeenkomsten vastgelegd dat binnenstedelijke locaties langs hoogwaardig openbaar vervoer de hoogste prioriteit hebben, waaronder CID, Binckhorst en Zuidwest in Den Haag. Daarnaast wordt straks voor Den Haag Zuid West in samenwerking met het Rijk een rijksstatus bemachtigd.

Bouwkundig splitsen
Met de invoering van de Huisvestingsverordening Den Haag 2019 per 1 juli 2019 geldt een ‘nee tenzij’-beleid voor bouwkundig splitsen. Splitsen is alleen in bepaalde gebieden en onder voorwaarden toegestaan. In 2019 zijn er 163 vergunningen aangevraagd en 129 verleend. Het merendeel van de aangevraagde en verleende vergunningen vond plaats voor 1 juli 2019 (respectievelijk 144 en 123). Tot en met juni 2019 zijn bijna evenveel aanvragen ingediend als in het hele jaar 2018 en zijn er meer vergunningen verleend dan in 2018. Vanaf het moment dat de Huisvestingsverordening Den Haag 2019 van kracht is geworden, nam het aantal aanvragen sterk af. Dat is logisch gezien de zeer beperkte mogelijkheden die er zijn overgebleven voor een woningvormingsvergunning in de Huisvestingsverordening Den Haag 2019.
Wachtlijsten

Overeenkomst met woningcorporaties
In 2019 heeft de gemeente Den Haag voor het eerst een meerjarige raamovereenkomst (RIS303208) gesloten met actieve Haagse huurdersorganisaties en woningcorporaties. De overeenkomst stond in de planning voor 2018, maar is uitgesteld vanwege vaststelling van de Woonagenda en kadernota Duurzaamheid. De overeenkomst bevat gezamenlijke doelen voor de periode tot 2024. In de raamovereenkomst is opgenomen dat de voorraad sociale huurwoningen van de deelnemende corporaties groeit naar minimaal 79.800 in 2024. Hoe de doelen gehaald worden is meer gedetailleerd vastgelegd in prestatieafspraken met alle actieve corporaties (RIS304091).
Naast de afspraken die gemaakt zijn, zijn verschillende ambtelijke overleggen en regelmatige bestuurlijke overleggen om actuele zaken door te nemen. Op de agenda in 2019: de lobby richting het Rijk over de investeringscapaciteit van woningcorporaties en de Vestia problematiek, de PAS en nieuwbouwplannen van corporaties.

Woonruimteverdeling
Na regionaal overleg is het volgende geregeld met Woonagenda 2019-2023 (RIS301880) in combinatie met de Huisvestingsverordening Den Haag 2019 (RIS302513) en de beleidsregel Urgentieverklaringen 2019 (RIS302988):

• De regels voor een urgentieverklaring zijn aangescherpt. Als de termijn van de urgentieverklaring verstrijkt, krijgt de woningzoekende eenmalig een passend woningaanbod. Zo worden urgent woningzoekenden ondersteund zonder dat reguliere woningzoekenden onnodig benadeeld worden;
• Lokaal maatwerk gericht op Haagse starters;
• Lokaal- en regionaal maatwerk gericht op doorstroming;
• Versterking van de positie van een lokale- of regionale doorstromer;
• Uitbreiding van de huisvestingsvergunning naar het middeldure huursegment. Hierdoor zijn goedkope en middeldure huurwoningen gereserveerd voor huishoudens met een bijpassend inkomen.

Huisvesting aandachtsgroepen

Ouderen en zorg
De doorstroominstrumenten zijn verder uitgewerkt in een brief aan de gemeenteraad (RIS 303830). Een van de instrumenten is de inzet van de doorstroommakelaar. De inzet van de doorstroommakelaar heeft tot doel:

1. Het verbeteren van de doorstroming van senioren naar een kleinere, beter toegankelijke woning. Daardoor wordt er minder een beroep gedaan op aanpassingen vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning.
2. Het beschikbaar laten komen van sociale woningen voor grote gezinnen.

In 2019 heeft de doorstroommakelaar circa 100 cases ontvangen van ouderen die willen of moeten verhuizen. Een groot deel is geholpen met het geven van informatie over verhuismogelijkheden. In 2019 is in de Taskforce zorgdoelgroepen gewerkt aan huisvestingsoplossingen voor mensen die uitstromen uit een instelling. Met de corporaties is afgesproken dat zij 313 woningen (100 woningen meer dan voorheen) voor zorgdoelgroepen beschikbaar stellen. We hebben afspraken gemaakt met corporaties en zorgpartijen over de verdeling en van deze woningen over de verschillende zorgdoelgroepen en de begeleiding. Er zijn door verschillende initiatiefnemers twee nieuwe woonvormen gerealiseerd voor mensen die een volgende stap richting zelfstandigheid kunnen maken: de Koperwerf en de Rijnauwenstraat. Daarnaast zijn door de gemeente projecten in voorbereiding genomen waarmee nieuwe woningen voor deze doelgroep worden toegevoegd en is het tekort aan woningen voor uitstroom regionaal in kaart gebracht. `-

Statushouders
In 2019 zijn 518 aan Den Haag gekoppelde statushouders gehuisvest in een sociale corporatiewoning of op een beschikbare plek op een van de Haagse groepslocaties voor statushouders. Om de taakstelling (494 personen voor 2019 inclusief de achterstand van 2018) te kunnen behalen is voorjaar 2019 besloten om de bestaande groepslocaties te blijven gebruiken voor statushouders. Op de locaties wonen vooral jonge, alleengaande statushouders. Omdat we in 2019 meer statushouders hebben gehuisvest, is de taakstelling van 2020 lager.

Studenten
In 2019 is de Leemanstoren opgeleverd met 480 studentenwoningen. Daarnaast zijn enkele projecten in aanbouw genomen, waaronder het oude Rode Kruisgebouw aan het Leeghwaterplein met tijdelijke studentenwoningen. In totaal zijn in de periode 2017 tot en met 2019 een kleine 1.600 studentenwoningen opgeleverd of in aanbouw genomen. De ambitie tot en met 2019 (1.900 extra studenteneenheden) was mede gebaseerd op de mogelijke start van de bouw van Waldorp Four in 2019 met 403 studentenwoningen. Deze start wordt nu in 2020 verwacht.

Arbeidsmigranten
In 2019 is gestart met de actualisatie van gegevens over arbeidsmigranten en arbeidsmigratie. Daarnaast participeert de gemeente Den Haag met de gemeenten Rotterdam en Westland en de provincie Zuid-Holland in een onderzoek hoe het aantal niet ingeschreven arbeidsmigranten inzichtelijk gemaakt kan worden en waar zij daadwerkelijk verblijven. Verder is de tijdelijke locatie voor huisvesting van arbeidsmigranten aan de Jaap Edenweg voor maximaal 2 jaar verlengd. Daarmee is deze huisvesting voorlopig gewaarborgd en is er duidelijkheid voor de betrokkenen.

Woonkwaliteit en leefbaarheid

Inwoners van Den Haag kunnen 5 dagen per week bij de Hou van je Huis-informatiepunten terecht voor advies over duurzaam woningonderhoud en veilig en gezond wonen. Ook per e-mail en per telefoon zijn de adviseurs bereikbaar. In 2019 is de telefonische bereikbaarheid verbeterd door aanpassingen in de werkwijze. In 2019 hebben er ruim 1.100 woningeigenaren contact opgenomen met onze adviseurs. Daarnaast zijn nog ruim 1.000 bewoners bereikt via de inzet van het mobiele informatiepunt dat dit jaar in Moerwijk en Waldeck is ingezet. Van alle contacten gaat het om ongeveer 17% huurders (met name over energiebesparing) en 11% particuliere woningeigenaren (over duurzaam woningonderhoud). Circa 70% betreft woningeigenaren binnen een Vereniging van Eigenaars. Ongeveer de helft van de contacten met deze verenigingen richtte zich op het op weg helpen van appartementseigenaren bij (duurzaam) woningonderhoud. Daarnaast ging zo’n 43% van de contacten met deze verenigingen om juridische vraagstukken en activatie. Ook in 2019 zijn informatieavonden georganiseerd voor Verenigingen van Eigenaars, met name in wijken met bovengemiddeld slechter onderhoud en met een bovengemiddeld hogere energierekening. De avonden gaan over de rechten en plichten, de noodzaak van onderhoud, verduurzaming, subsidies en sparen. In 2019 zijn er 19 avonden georganiseerd die gemiddeld zo’n 60 bezoekers trokken. Ook in de weekenden waren er speciale bijeenkomsten om bewoners te enthousiasmeren over de mogelijkheden om hun woning te verduurzamen, bijvoorbeeld over isoleren en zonnestroom.

Toezicht en handhaving wonen

De gemeente biedt bouw-, woning- en welzijnstoezicht om de leefbaarheid, veiligheid en kwaliteit van de fysieke leefomgeving te verbeteren. De feitelijke uitvoering staat in het jaarplan Vergunningverlening, toezicht en handhaving Den Haag (RIS 302439). De gemeente richt zich hierbij op onderwerpen als onvergunde en vergunde kamerbewoning, hennepkwekerijen, illegale bouw, verzorgd gevelbeeld, achterstallig woningonderhoud en de aanpak van woonoverlast. De gemeente controleert daarnaast ook de woonwagencentra periodiek op naleving van de bouw- en woonregelgeving. In 2019 zijn 154 woonwagenlocaties en de daarop geplaatste woonwagens gecontroleerd op het gebruik en de fysieke staat om te zorgen dat deze op orde blijft. Bij deze controles wordt mede gebruik gemaakt van gedetailleerde luchtfoto’s. Deze manier van controle blijkt effectief.

Het aantal meldingen bij het Meld- en steunpunt woonoverlast is met 12% gestegen ten opzichte van 2018 en komt uit op 2.12. Daarnaast waren er in 2019 zo’n 1.000 meldingen over achterstallig woningonderhoud en illegale bouw. De gedetailleerde resultaten staan in het jaarverslag.

Via de app ‘Meld een vermoeden’ zijn ruim 400 hoogwaardige meldingen binnengekomen. Deze meldingen worden aangeleverd door de politie en deurwaarders. Dit zijn ruim 100 meldingen meer dan ingeschat. In 2019 lag de focus op doorontwikkeling van de kwaliteit van handhaving en versterking van de regierol van het Meld- en steunpunt woonoverlast, met name de versterking van de rol van de casemanagers.

De pilot over achterstallig onderhoud in stadsdeel Laak ging in 2019 verder, in nauwe samenwerking met de VvE-balie en het stadsdeel Laak. Het gaat hierbij om 500 woningen verdeeld over 95 Verenigingen van Eigenaars. Resultaat van de pilot: een groot gedeelte van de eigenaren heeft het achterstallig onderhoud aan de woningen opgepakt.

Beheer bedrijfspanden

De gemeente kan besluiten om strategisch gronden en panden aan te kopen met het oog op toekomstige stedelijke ontwikkeling. De gemeente beheert het vastgoed totdat de ontwikkeling plaatsvindt. Waar mogelijk wordt het vastgoed verhuurd waarbij de huurbaten zoveel mogelijk dekking bieden voor de lasten. Exploitatiesaldi worden verrekend met de hiervoor bestemde reserve Strategisch Vastgoed Stadsontwikkeling. Als het strategisch vastgoed niet langer een bijdrage levert aan de beleidsdoelstellingen, wordt het verkocht. In 2019 zijn binnen deze portefeuille enkele verkooptransacties geweest waar onder De gaarde 33, Ockenburger Tientweg 24D, Kompasstraat 61 en Hoekerstraat 5. Zie voor meer informatie de paragraaf Vastgoed in deze programmarekening.

Omgevingsvergunningen

In 2019 zijn er 4.941 aanvragen Wabo ingediend(Wet algemene bepalingen omgevingsrecht).Dit zijn er 295 minder dan in 2018. Het gaat om 3.683 bouwaanvragen, 677 aanvragen voor een kapvergunning en 581 overige aanvragen. Ruim 90% van de bouwaanvragen heeft betrekking op een bouwsom van minder dan € 250.000. Het legestarief voor deze categorie bouwsom is in 2019 verlaagd van 1,5% naar 1% van de bouwsom. Het legestarief voor de bouwplannen met een bouwsom hoger dan € 250.000 is 3,19% van de bouwsom. Er zijn 67 grote bouwplannen ingediend met een bouwsom groter dan € 1 mln.
Dit zijn 35 grote plannen minder dan 2018. De totale legesopbrengst voor omgevingsvergunningen is € 3,2 mln. lager dan begroot.

Dienstverlening
Sinds september 2018 is er een pilot Vergunningenloket bij het Ondernemersportaal. Ondernemers kunnen 2 ochtenden per week zonder afspraak bij het Haags Ondernemershuis binnenlopen voor vergunningsaanvragen en bestemmingsplaninformatie. In 2019 bleek dat vooral kleine ondernemers gebruik maken van het vergunningenloket. Ondernemers waarderen de uitgebreide en klantgerichte aanpak van het loket. Daarom is de pilot in 2019 omgezet naar een vaste werkwijze en plek binnen het Ondernemersportaal.

Ook voorgezet in 2019: het digitaliseren van het bouwarchief met dossiers van bijvoorbeeld bouwaanvragen en verleende vergunningen. Hierdoor ontstaat een archief dat actueel is, door de gebruikers op afstand kan worden benaderd en een besparing in beheer oplevert. Het project kent een doorlooptijd van 6 jaar.

In 2019 is de dienstverlening via MijnDenHaag.nl verder verbeterd. Bedrijven en particulieren kunnen inloggen en hun aanvraag omgevingsvergunning digitaal inzien, de status van de aanvraag volgen en in- en uitgaande correspondentie lezen. MijnDenHaag.nl gaat in het eerste kwartaal van 2020 live, waarna een communicatiecampagne begint om aanvragers hierop te wijzen.

In juli 2019 is de beleidsregel Vertrouwelijke omgevingsvergunningen Den Haag 2019 in werking getreden. In de gemeentelijke praktijk zijn er voorbeelden van aanvragen voor omgevingsvergunningen die niet openbaar worden gemaakt, vertrouwelijk worden behandeld of onder geheimhouding vallen. Als een object vertrouwelijk is, bepaalt het college welke stukken wel openbaar zijn in te zien, de zogenoemde ‘publieksset’.

Wet- en regelgeving
Voor 2018 en 2019 is € 5 mln. beschikbaar voor de pilotregeling ‘Groene leges’. Deze regeling is bedoeld om de legesdrempel weg te nemen of te verlagen voor duurzame bouwplannen. Als een bouwplan duurzaam is gerealiseerd, volgt een vermindering op de leges omgevingsvergunning. Deze regeling geldt voor alle functies. Er is geen verschil in aanpak tussen woningen, kantoren, bedrijfspanden en andere objecten. In 2019 zijn er 48 aanvragen ingediend met een totale legesvermindering van € 0,3 mln.

Omgevingswet
De Omgevingswet treedt naar verwachting 1 januari 2021 in werking. Dit is het gevolg van de opgelopen vertraging van de inwerkingtreding van het Digitale Stelsel Omgevingswet. De einddatum van de implementatie van de stelselwijziging blijft staan op 1 januari 2029. De opgave voor de gemeenten bestaat uit het voorbereiden van het werken met kerninstrumenten (omgevingsvisie, omgevingsplan, programma’s en vergunning) en de strategische keuzes daarbij. Het succes van de Omgevingswet valt of staat met een andere manier werken: integraal, meer open en gericht op samenwerking met inwoners en bedrijven. Het omgevingsplan Binckhorst is in maart 2018 vastgesteld. Met dit plan doet Den Haag ervaring op met het gedachtegoed van de Omgevingswet door met de ‘Omgevingstafel Binckhorst’ de vergunningaanvragen integraal door projectinspecteur en adviseur(s) te behandelen op een vast dagdeel. Naast het bouwen wordt er ook getoetst aan thema’s als natuur, water, openbare ruimte en woonprogramma.

In 2019 is een bestuursakkoord tussen de Vereniging Nederlandse Gemeenten en de minister ondertekend. Hierin staan afspraken over de verdere uitwerking van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen en de voorwaarden voor inwerkingtreding. Onder meer de rol van het bevoegd gezag is hierbij aan de orde. De minister beslist medio 2020 of de wet op 1 januari 2021 concreet in werking gaat.

Stikstof problematiek
In 2015 is het programma Aanpak stikstof van kracht geworden. Nu het programma na de uitspraak van de Raad van State niet meer gebruikt kan worden, zijn er nieuwe regels nodig om te bepalen op welke wijze de natuur in Natura 2000-gebieden wordt verbeterd en welke projecten en plannen toelaatbaar zijn. In december 2019 hebben de provincies nieuwe beleidsregels vastgesteld waaruit blijkt voor welke projecten er een vergunning kan worden verleend. De beleidsregels geven aan dat een project toelaatbaar is wanneer realisatie van het project leidt tot minder of geen stikstofdepositie na interne of externe saldering. Hierdoor kunnen vooral kleine en middelgrote projecten weer worden vergund. Daarnaast is op 1 januari 2020 de “Spoedwet aanpak stikstof” in werking getreden. Deze Spoedwet bevat beperkt instrumenten om op korte termijn de aanpak van stikstof mogelijk te maken met als doel de natuur te herstellen en de toestemmingverlening voor (bouw-)plannen weer vlot te trekken. Voor Den Haag is dit echter nog onvoldoende, gezien de ligging van de natuurgebieden in de stad en de grote import van Stikstof. Dit is een grote onzekere factor voor alle toekomstige gebiedsontwikkelingen in de stad.

Bestemmingsplannen

Sinds 1 juli 2018 is de actualiseringsplicht voor bestemmingsplannen en beheersverordeningen vervallen. In 2019 is echter nog aan een aantal actualiseringsplannen gewerkt omdat deze al gestart waren voor deze wetswijzing plaatsvond en is een enkel plan gestart waarvoor actualisering noodzakelijk was.
Het programma Implementatie Omgevingswet is in 2019 van start gegaan. De Omgevingswet treedt op 1 januari 2021 inwerking. Onder regie van het programma is begonnen met het voorbereiden van het aanpassen van de werkprocessen voor vergunning, toezicht en handhaving en de aansluiting op het Digitaal Stelsel Omgevingswet. Ook zijn de voorbereidingen gestart voor het maken van een omgevingsplan voor Den Haag.

Kernregistraties

De Wet basisregistratie ondergrond BRO is per 1 januari 2018 in werking getreden. In 2019 zijn meer dan 500 gegevenssets aangeboden aan de landelijke voorziening. Verder is de voorbereiding getroffen voor de tweede tranche van de BRO, die op 1 januari 2020 wet is geworden. De tweede tranche betreft data over geotechnische boormonsterbeschrijvingen en -analyse. Per 1 juli 2018 is de Wet basisregistratie adressen en gebouwen 2.0 in werking getreden. Hiervoor heeft de gemeente in 2019 een applicatie aangepast. Ook in 2019 is voor zowel deze wet als voor de Basisregistratie Grootschalige Topografie uit een toets gebleken dat de registraties voldoen aan de wettelijke norm. Door verdere automatisering is dit in 2019 verbeterd. In de loop van het jaar zijn het groenbeheer en de val- en speelplaatsen met succes in productie genomen.

Naast het regulier beheer en doorontwikkeling van de basis- en kernregistraties is er gewerkt aan de geodienstverlening. In 2019 zijn in WebGIS, de viewer voor ruimtelijke gegevens, veel nieuwe informatiesets over de Haagse energietransitie opgenomen. Ook is een aantal bestaande thema’s als vergunningen verder uitgebreid en is er meer beeldmateriaal op eenvoudiger wijze toegankelijk geworden. Verder is een belangrijke eerste stap gemaakt met het ontsluiten van documenten zoals besluiten vanuit sharepoint. Tenslotte zijn meerdere specifieke geovoorzieningen gemaakt voor groenbeheer, die deze in gaat zetten bij het groenbeheerproces.

De beheerunit open data van de gemeente geeft invulling aan de gemeentelijke ambitie: ‘data zijn open tenzij…’. Het afgelopen jaar was er opnieuw een regionale bijeenkomst om de samenwerking op het gebied van open data te versterken. In de pilot Datalab energietranistie in Laak zijn ongeveer 50 inwoners, ondernemers en andere betrokkenen aan de slag gegaan om samen met open data de opgave voor de energietransitie in beeld te brengen en naar oplossingen te zoeken. Daarnaast is er in de metropoolregio samengewerkt in het project Samen op pad, waarbij de toegankelijkheid van de stad voor minder validen door middel van open data is verbeterd. Er is een heel praktisch probleem van de doelgroep aangepakt, namelijk de beschikbaarheid van toiletgelegenheden. De 5 deelnemende gemeenten hebben hiervoor nu een app ontwikkeld met informatie waar openbare toiletgelegenheden beschikbaar zijn.

3D stadsmodel
Vanwege de aankomende Omgevingswet is het Haagse 3D stadsmodel (digitale stadsmaquette) in ontwikkeling. Het 3D stadsmodel geeft zowel interne als externe partijen een beter inzicht in de fysieke leefomgeving. In 2019 is een 3D viewer gelanceerd met niet alleen het 3D stadsmodel maar ook de eerste objecten in de openbare ruimte (bomen), in de ondergrond (riolering) en het eerste bouwinformatiemodel. Het 3D stadsmodel is in samenwerking met archeologie gebruikt voor burgerparticipatie.