Grondbeleid

In 2019 is op grondexploitaties met actief grondbeleid 115%* van de opbrengstenbegroting gerealiseerd en 73% van de kostenbegroting.

* Dit percentage is op basis van de gerealiseerde gronduitgiftes in 2019. Op de activiteit bouwgrondexploitaties als geheel zijn baten lager dan begroot. Dit komt doordat eveneens een technische verrekening heeft plaatsgevonden met de balanspost onderhanden werk. Dit leidt niet tot andere inzichten. De opbouw van de batenpost op de activiteit grondexploitaties is toegelicht onder programma stadsontwikkeling.

Opbrengsten
In 2019 is zowel het realisatiecijfer (van 115%) als de absolute opbrengst uit gronduitgifte (met 75,3mln. ) hoog. Er is sprake van een inhaalslag aan gronduitgifte als gevolg van goede marktomstandigheden. Vooral de meer omvangrijke grondexploitaties zoals Kijkduin, Spuikwartier, Scheveningen Havens, Noordboulevard Scheveningen, Laakhaven Holland Spoor en de A12-zone dragen hieraan bij met een totale opbrengst uit gronduitgifte van € 57,6 mln. De opbrengsten in de overige plannen heeft een omvang van € 17,7 mln.

Tussentijdse winstneming
Conform het Besluit begroting en verantwoording (BBV) is het verplicht om bij projecten met een voordelig saldo tussentijds winst te nemen volgens het zogenaamde Percentage of Completion (PoC) methode. Naar gelang de voortgang in het project (uitgedrukt in percentage van realisatie) wordt er winst genomen als sprake is van gerealiseerde grondopbrengsten. Tevens wordt er bij toepassing van de PoC-methode rekening gehouden met risico’s over de nog uit te voeren onderdelen van een grondexploitatie. Daarnaast wordt er een ondergrens van € 10.000 gehanteerd en worden plannen die in verband met deelafsluiting omgeslagen zijn van een negatief naar een positief saldo niet meegenomen.
De tussentijdse winstneming is gebaseerd op het projectresultaat (NCW), verlaagd met de risico’s en vermenigvuldigd met het POC-percentage wat resulteert in de te nemen winst.

De portefeuille grondexploitaties heeft 9 positieve grondexploitaties. Op basis van bovenstaande criteria zijn er vier grondexploitaties waar tussentijds winstneming van toepassing is met een resultaat van € 2,4 mln.

Kosten

De gerealiseerde kosten zijn € 17,2 mln. lager dan geraamd. Dit wordt met name  veroorzaakt door in elkaar grijpende afhankelijkheden, die in de eerste plaats leiden tot vertraging, en dus tot lagere realisatie in 2019. De kosten schuiven hiermee automatisch naar 2020. In programma 13 is een uitgebreide toelichting opgenomen aangaande deze afwijking.
Bij plannen, waarbij de gemeente niet zelf de grond uitgeeft (faciliterend  grondbeleid), worden gemeentelijke kosten gerelateerd aan het bouwplan op de initiatiefnemer verhaald. De gemeente doet dit door het sluiten van (anterieure) overeenkomsten met de initiatiefnemer. De basis voor het kostenverhaal is de plankostenscan en het verhalen van gemeentelijke investeringen in de openbare ruimte die (deels) ten goede komen aan de nieuwbouwontwikkeling. In de loop van 2020 wordt de plankostenscan geactualiseerd en wordt er een nota kostenverhaal opgesteld om een breder ingebedde lange termijnvisie op kostenverhaal te borgen.
Anterieure overeenkomsten beslaan doorgaans een periode van meerdere jaren, afhankelijk van de looptijd van het initiatief. In 2019 zijn 20 anterieure overeenkomsten actief, met een waarde van € 15,2 mln., waarvan per jaareinde € 4,5 mln. inmiddels is gefactureerd. De voornaamste overeenkomsten betreffen Vroondaal € 4,7 mln., Waldorpstraat entree Holland Spoor € 4,5 mln. en twee overeenkomsten voor Kijkduin van in totaal € 4,5 mln. Voor ruim 20 initiatieven zijn gesprekken gaande. Wanneer deze plannen voldoende uitgekristalliseerd zijn zullen ook hier anterieure overeenkomsten worden gesloten.

Deelnemingen
Naast de eigen gemeentelijke grondexploitaties neemt de gemeente ook deel aan een viertal gezamenlijke grondexploitaties: Bedrijvenschap Harnaschpolder, Industrieschap Plaspoelpolder, Vroondaal en Ontwikkelingscombinatie Wateringse Veld (OCWV). In 2019 hebben bij OCWV en Industrieschap Plaspoelpolder geen substantiële gronduitgiftes voorgedaan. Bij Bedrijvenschap Harnaschpolder is in 2019 voor 8,9 hectare bedrijventerrein uitgegeven en binnen Vroondaal heeft in 2019 grond uitgifte plaatsgevonden voor de realisatie van ca. 150 woningen.